Author :
Abstract
Temel referansı vahiy olan sûf hareketi, Kur’ân’ın tefsirine büyük bir önem verir ve tefsir tarihinde İslâm’ın değişimci medeniyet tasavvurunu şekillendiren önemli bir işârî geleneği inşa eder. İbn Haldun da, asr-ı saadette yaşanan hayatı; “zâhirî-bâtınî ameller” şeklinde ikiye ayırıp, İslâm tasavvufunun kaynağını bâtıni hükümlere dayandırır. Bu çalışmada dermeyan edilen bâtıni alanın sınırları zamanla çizilmiştir. Sözgelimi Kuşeyrî, şeriattan kopuk bâtınî bir işârîliği reddeder ve şöyle der: "Bazıları fenâ mertebesine ulaştıklarını, işledikleri haramlardan dolayı azarlanıp yerilmeyeceklerini söylerler. Sûfi dostlarım! Risâle´yi işte bu sahtekâr sofularla ilgili şikâyetlerimi dermeyan etmek için yazdım" der. Esasen işârî tefsirdeki zâhir-bâtın ikilemi, bir madalyonun iki yüzü gibidir ve birbirine zıtmış gibi görünür fakat gerçekte birbirini tamamlayarak gelişmeyi sağlar. Bu bakımdan işârî tefsir ekolüne yönelik töhmetler gerçeği yansıtmazlar. İşârî tefsirin öznel sezgisel bir alana dayanması bu yorumların bir sistematiğe sahip olmadığı anlamına da gelmez. Nitekim İslâm’ın değişimci medeniyet tasavvurunun; bu öznel yaklaşımlar sayesinde sosyo-ekonomik kalkınma etkisi yapabildiği de bilinmektedir. Bu araştırmada işârî tefsir yönteminin şeri ölçüler yani hududullah ile birlikte hukukullaha da bağlı kaldığı görülecektir. O bakımdan işârî tefsirler, şeri ölçüleri ihlal etmediği gibi şeri hükümlere bir derinlik, ufuk ve anlam genişliği katmaktadırlar. İşârî tefsirlere, Kur’ân’ın hâl ile izahı demek mümkündür. Kur’ân tefsirinde zâhire aykırı olmamak üzere keşf, ilham ve işrâkât, Allah’ın ikramı olarak görmek ve bu hâl yorumlarının medeniyet girişimine ivme kazandıracağını söylemek mümkündür. Sonuç olarak çalışmamızda işârî tefsir yöntemini ele alarak bu yöntemin bir derinlik ve ufuk imkânı sunduğunu belirteceğiz.
Keywords
Abstract
Isharî/Sufi tafsir; and the Sunnah-i-Nabawi, which is a kind of commentary developed on the basis of many delicacies that have taken place in this direction. It comes out of the apparent sense of the verses, but it deals with both (zâhir-bâtın) direction. Many pious news items such as the phrase "Everything has a bang and a wreck" has been a source of inspiration for what the Qur'anic text means and about the sufi/utilitarian commentary on what might happen. It is obvious that the verses of Ahqam are not a manifestation of the meaning other than the appearance. Therefore, only a part of the Qur'an can be mentioned in its deep sense. The word of the Bâtî passes frequently in the Qur'an and is used as the opposite of the Qur'ān. "و اسبغ عليكم نعمه ظاهرة و باطنة/Allah has given you abundantly the blessings of beauty and of dismay," is pointed to the visible and invisible blessings of Allah. This statement portrays the existence of some evil evidence and blessings. "لا يكادون يفقهون حديثا/What happens to them does not make a promise" is the apparent mean of the verses of the Qur'an, at a first glance; But also the mean of the god that can be obtained by thinking on it. This condition of being able to be a foundation of self-understanding, "إلا من أتي الله بقلب سليم/But to come to Allah a salvation" It depends on the Qur'an, the heartbeat and the feeding of it. The Messenger of Allah said; "لو تعلمون ما أعلم لضحكتم قليلا و لبكيتم كثيرا و لخرجتم إلى الصعدات ولما تقاررتم على الفراش/If you knew what I know many networks, you were little laugh, you do not stop your bed, be sure to remove high" buyururken, obtained by havass-i hams non meksup beyond bilgin Un; Consciousness, violation, ihsan, takvâ, vera 'and other similar words with different names, which come with grace and virtue. This knowledge is based on an enlightened mind and heart, from the secular ties to the truth of the experience and the experiential. In the commentary of the Qur'an, the above Buhârî (d. The existence of persons such as Umar (d. 22/644) shows that the Islamic-Sufi tefsyrin existed from the beginning. In the history of Islam, the common feature of scientists with inventions and inventions; Proactive and multi-disciplinary cultural backgrounds. By the way, the Qur'anic/Sufi interpretation is approaching with the possibility that there may always be a third method and procedure beyond the text and the letter. This creates a dynamic religion and sharia, or even culture, formed by efforts such as tajdid, tajyir and bond, and this culture is composed of Ibn-i Sina (d. 1037), Ghazālī (d. Revolution in chemistry, medicine, psychology, astronomy, literature, art and architecture like Hayyan (d 815), Senâî (d.1140), Suhreverdi (d.1191), Ibn Arabi (d.1240), Geylan Personality, inventions and inventions. Unlike what is known to those who ask for the altar of zakat; The Bayezid-i Bestami (d. 874), the founder of the Tayfuriyya school, who develops a socio-economic approach by saying that all goods outside need are to be distributed to the poor as zakat, Again, Hallâc-ı Mansûr (d. 922), Ibn Rushd (d. 1198), who says, "Your god is under my feet" and contrary to what is known, Ene'l-Hak (I am right) Ibn Arabi (d. 1240), who said that "science is ignorance at the same time," which gives unexpected answers in paradoxes by saying both yes and no, and that even the Asûrî, Keldanî, Nesturî, Assyrian, Jewish and Mecûsî non-Muslims who participated in their conferences were Muslims Abdulkadir-i Geylani (d. 1166) can also be cited as an example of this extraordinary title. In this article, we want to reveal the shari'a bases of Isari interpretation and to discuss the effect of this interpretation on Islamic transformational civilization.
Keywords
- Afîfî, Ebu’l-Alâ; Füsûsu’l-Hikem Okumaları İçin Anahtar, Çev. E. Demir, İz Yay, İst, 2000.
- Ankaravî, İsmail; Nakşe’l-Füsûs, Haz. İ. Kutluer, Kitabevi Yay., İst., 1995.
- Ateş, Süleyman; İşârî Tefsîr Okulu, Ankara Ünv. İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1974.
- Aydın, Muhammed; “Rivâyet Tefsiri Kavramı Ve Kur’ânın Kur’ân İle Tefsiri”, Sakarya Üniv. İfd, S.20, 2009.
- Bilmen, Ömer Nasuhi; Hukuk-ı İslamiyye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kâmûsu, İstanbul, C. VIII, 1985.
- Buharî; İsmail, Sahihu'l-Buhârî, Daru İbn Kesir, Elyemame Yay, 3. Baskı, Dimeşk, 1987.
- Cerrahoğlu, İsmail; Tefsîr Usulü, Tdv Yayınları, Ankara 2003.
- ___________, Tefsir Tarihi, Fecr Yay., Ank., 1996.
- Cilî, Abdülkerîm; el-Kehf Ve’r-Rakîm Fi Şerh-İ Bismi…, Ç.M. Yuluğ, Uluçınar Yay, İst. 1979.
- Darshan Singh, Cüneyd Ve Hallac’ın Sünnet, Ahvâl Ve Makamât’a Karşı Tutumları, Çev. Ahmet Ca- hid Haksever, Tasavvuf İlmi Akademik Araştırma Dergisi, Ankara, 2000
- Eraydın, Selçuk; Tasavvuf Ve Edebiyat Yazıları, Mavi Yayıncılık, İstanbul, 1997.
- Ezherî, Ebu Mansur Muhammed B. Ahmed; Tehzîbu'l-Lüga, Daru'l-Qavmiyye, Mısır 1964.
- ___________, İlm-i Ledün Risâlesi, S. Özburun, Semerkand Yayınları, İstanbul, 2004.
- Geylânî, Abdülkâdir; Atiyye-i Sübhâniyye, Uluçınar Yayınları, İstanbul 1983.
- Güllüce, Hüseyin; Kur’ân Tefsiri Açısından Mesnevî, Ötüken Yay., İstanbul 1999.
- Hamade, Hüseyin Salih; Mebahis Fi Fehmi'l-Kurân, Daru'ul-Hücceti'l-Beydâ, Beyrut, 2008, C.1.
- İbn Arabî, Muhyiddin; el-Futûhât El-Mekkiyye, Kb Yayınları, Ankara 1990.
- ___________, Tercümanu’l-Eşvâk, Çev. M. Kanık, İz Yayıncılık, İstanbul 1991.
- ___________, Mevaki’u’n-Nucûm, Çev. Abdullah T. Feraizoğlu, Kitsan Yay., İst. 1999
- ___________, t, Daru’l-Kitâbi’l-İlmiyye, Beyrut, 1990, 1. Baskı, C. 3.
- İbn Haldûn, Tarihu İbn Haldun, Ebu Sayyib El-Kerîmî, Beytu’l-Efkâr, Amman, 2008.
- İbn Hallikân, Vefeyâtu'l-A'yân, Mısır, 1948.
- İbn Kesîr; Tefsiru İbn Kesir, Çev. B. Karlığa, B. Çetiner, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1990.
- İbn Manzûr, Allâme; Lisânu’l-Arab, T. M.Abdulvehhab-M.El-Abîdî, Daru İhya, Beyrut, 1999.
- İnan, Yusuf; 20 Yy’da Melâmet Ve Tarikatlar, Sinan Yay. İstanbul, 2000, C.I.
- Kâm, Ferid; Dinî Felsefî Sohbetler, Haz. S. Hayri Bolay, Dib Yayınları, Ankara 1987.
- Kasımî, Cemâleddin; Tefsir İlminin Temel Meseleleri, İz Yayıncılık, İstanbul, 1990.
- Kehribar, Mehmet Sâdık; Tasavvufun İncelikleri, Salah Bilici Kitabevi Yay., İstanbul 1974.
- Kesenzân, Nehru M. Abdulkerim; Er-Rü'ya Fi'l-Manzûri's-Sûfî, 1.Baskı, Beyrut 2007.
- Kılıç, Mahmut Erol; Anadolu’nun Ruhu, Sûfî Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2011.
- Kılıç, Sadık; Ruhsal Yozlaşma, Toplumsal Çürüme, Akçağ Yayınları, Ankara 1987.
- Köprülü, Fuâd; Türk Edebiyâtında İlk Mutasavvıflar, T.T.K. Yayınları, Ankara 1976.
- Massignon-Abdurrezzak, Mustafa; Tasavvuf, Kütübü Dairati'l-Maarif, Lübnan Yay, Beyrut, 1984.
- ___________, Mesnevî Şerhî, Şrh. Tahiru’l-Mevlevî, Selam Yayınları, İstanbul 1963.
- Mojdehî, Samiye Basir, Mesnevî Der Kurân, Çev. H.Almaz, Aşinâ Derg., Ank, 2008, S.26-7.
- Muhasibî, Ebû Haris; Nefsini Bilen Rabbini Bilir, Çev.A.Pekcan, Gelenek Yayınları, İstanbul 2011.
- Muslu, Ramazan; Ali Semerkandî’nin Keşfu’l-Esrâr Adlı Eserinde Zâhir-Bâtın, Slf dergisi, 2000, Sayı. 2.
- Mutahharî, Murtaza; Nazarî Be Nezâm-İ İktisâdi-Ye İslâm, İntişârât-I Sadr, Tehran, 1368/1989.
- Mutahhari, Murtaza, İnsan-ı Kâmil, Çev. Şeyhmus Oku, Akademi Yayınları, İstanbul 1989.
- Özköse, Kadir; Zühd Ve Sûfîlerin Zühd’e Yükledikleri Anlam, Cum. Ünv. İf Derg, Sivas, 2002.
- Öztürk, Y.Nuri; Kur’ân Ve Sünnet’e Göre Tasavvuf, Esma Yayınları, İstanbul, 1985.
- Selvi, Dilaver; Kur’ân Ve Tasavvuf, Şule Yayınları, İstanbul 1997.
- Suyutî, İbn Kemal, Celaleddin; El-İtkân Fi Ulûmi'l-Kur'ân, Daru'l-Fikr, Beyrut, 1996.
- Sülemî, M. B. El-Hüseyn; Tefsiru’s-Sülemi, Hakaiku’t-Tefsir, Daru’l-Kütüb, Beyrut, 2001.
- Şimşek, M. Said; Günümüz Tefsir Problemleri, Esra Yay., İst., 1997.
- Tabâtabâî, M.Hüseyin; el-Mizan Fi Tefsiri’l-Kur’ân, V.İnce, Kevser Yay., İst, 1998.
- Taberî, İbn Cerîr; Camiu'l-Beyan An Te'vil-İ Âyi'l-Kur'ân, Daru'l-Fikr, Beyrut, 1988.
- Tehânevî, Muhammed Ali; Keşşâfu Istılahâti’l-Fünûn, Lübnan Kitabevi, Beyrut, 1996.
- Topçu, Nurettin; İslam Ve İnsan – Mevlana Ve Tasavvuf, Dergâh Yay., Mayıs 1998.
- Uludağ, Süleyman; “İşârî Tefsir”, DİA, İstanbul., 2001, 23/424-428..
- Yılmaz, H. Kâmil; Anahatlarıyla Tasavvuf Ve Tarikatlar, Erkam Yayınları, İstanbul 1994.
- Yüce, Abdulhakim; Razi’nin Tefsîrinde Tasavvuf, Çağlayan Yayınları, İzmir, 1996.
- Zehebî, M. Hüseyin; et-Tefsîr Ve'l-Müfessirûn, Vehbe Yayınları, Kahire, 1992.
- Zerkeşî, el-Burhân Fi Ulûmi'l-Kur'ân, Daru'l-Fikr, 3. Baskı, Kahire 1980.
