Author :
Abstract
Mecelle, 1868-1876 yılları arasında başkanlığını Ahmet Cevdet Paşa’nın yaptığı bir komisyon tarafından yapılmış bir kanundur. 1851 maddeden meydana gelen ve borçlar, eşya, yargılama ve usul hukukunun genel hükümlerini içeren Mecelle, Osmanlı Devleti ve bazı Arap ülkelerinde uygulanmıştır. İslam hukuk tarihinde ilk kanun kodifikasyonu kabul edilen Mecelle hem amme hukûku ve hem özel hukuk alanında oldukça genel hükümler içermiştir. Klasik literatürde meseleci yöntemle dağınık bir şekilde ele alınan hukuki hükümler Mecelle’de hukuk sistematiğine işaret eden çeşitli ana ve alt başlıklar altında maddeleştirilmiştir. Keskin bir özel hukuku-kamu hukuk ayrımına yer vermeyen Mecelle aynı şekilde sınırları net bir şekilde belli olan borçlar medeni hukukun dallarına da yer verilmemiştir. Modern hukuk sistematiğinde medeni hukukun bir dalı olan eşya hukuku Mecelle’de kısmi olarak ele alınmıştır. Bu çalışmada Mecelle’de geçen eşya hukukuyla ilgili hükümler değerlendirilmeye tabi tutulacaktır.
Keywords
Abstract
Mecella is a law made by a commission chaired by Ahmet Cevdet Pasha between 1868-1876. Mecella, which consists of 1851 articles and contains general provisions of debts, goods, trial and procedural law, was applied in Ottoman State and some Arab countries. Mecella, which was accepted as the first codification in the history of Islamic law, contained very general provisions in both public and private law. In the classical literature, the legal provisions which are dealt with in a scattered way by matteristic methods are categorized under various main and sub-headings pointing to the legal systematic in Mecella. In the same way as Mecella, which does not include a sharp distinction between private law and public law, the branches of civil law are not included. The law of property, which is a branch of civil law in modern legal systematics, has been partially discussed in Mecella. In this study, the provisions regarding the law of goods in Mecella will be evaluated.
Keywords
- Akipek, Jale G. Türk Eşya Hukuku (Aynî Haklar) I-III. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakül- tesi Yay., 1974.
- Ali Haydar Efendi, Duraru’l-Hükkâm Şerhu Mecelletu’l-Ahkâm. 4 cilt. 1. Baskı. Beyrut: Dâru’l- Kutubu’l-’İlmiyye, 2010.
- Apaydın, H. Yunus. “Kabz”. DİA. 24: 45-49. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2001.
- Ayan, Mehmet. Eşya Hukuku III (Sınırlı Aynî Haklar). 3. Baskı. Konya: Mimoza Yay., 2000.
- Aydın, M. Âkif. Türk Hukuk Tarihi. İstanbul: Beta Yayınları, 2015.
- Aydın, Nurullah. Hukuka Giriş. Ankara:Adalet Yay., 2009.
- Bardakoğlu, Ali. “Hak”. DİA. 15: 139-151. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1997.
- 87 Hasan Hacak, “Mal”, DİA (İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2003), 27: 33.
- Bayındır, Abdulaziz. Ticaret ve Faiz. İstanbul: Süleymaniye Vakfı Yayınları, 2007.
- Çalgan, Mehmet Ali, “İslâm’da Sermaye Birikimi: İlgili Hadislerin Güncel Bir Okuması”,Hadis Tetkikleri Dergisi, cilt: XV, sayı: 2, s. 85-113, 2017.
- Cevherî, İsmail b. Hammâd, Mu’cemu’s-Sıhah, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 2007. Demir, Fahri. İslâm Hukunda Mülkiyet Hakkı ve Servet Dağılımı. 3. Baskı. Ankara, 2003.
- el-Hafîf, Ali. el-Milkiyye fi’ş-Şerîati’l-İslamiyye. Beyrut, 1990.
- Erdoğan, Mehmet. Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü. 3.Baskı. İstanbul: Ensar Yay., 2012. Ertaş, Şeref. Yeni Türk Medeni Kanununa Göre Eşya Hukuku. 7. Baskı. Ankara: Seçkin Yay., 2006. Esener, Turhan-Güven, Kudret. Eşya Hukuku. 4. Bsk. Ankara: Yetkin Yay., 2008.
- es-Serahsî, Şemseddîn. Kitâbu’l-Mebsût. 31 cilt. Beyrut: Daru’l-Ma’rife. trs., Fîrûzâbâdî, Mecuddîn Muhammed b. Ya’kûb. Kâmûsu’l-Muhît. 8. Baskı. Beyrut: Müessetu’rRisâle, 2005.
- Gözübüyük, A. Şeref. Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları. 30. Bası. Ankara: Turhan Kita- bevi, 2009.
- Hacak, Hasan. “İrtifak”. DİA. 22: 460-464. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2000.
- Hacak, Hasan. “Mal”. DİA. 27: 461-465. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2003.
- Hacak, Hasan. “İslam Hukukunda Yarı Aynî Hak (Hukuk) Kavramının Analizi”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 8: 183-210. Konya, 2006.
- Hammâd, Nezîh. Mu’cemu’l-Mustalhâti’l-Mâliyye ve’l-İktisâdiyye fi Lügati’l-Fukâha. 1. Baskı. Dı- meşk: Dâru’l-Kalem, 2008.
- Havlî, Ahmed Mahmûd. Nazaraiyatu’l-Hak beyne Fıkhi’l-İslâmî ve Kânûnî Vad’î, 1. Baskı. Kahire: Dâru’s-Selâm, 2003.
- İbn Abdilber, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdullah en-Nemerî el-Endülisî. et-Temhîd. 26 cilt. Thk: Musta- fa b. Ahmed Muhammed Abdulkebîr. Mağrib: Vezâretu Umumi’l-Evkâf ve’ş-Şuûni’lİslamiyye, 1967.
- İbn Âbidîn, Muhammed Emîn. Reddu’l-Muhtar alâ Durri’l-Muhtar Şerhi Tenvîri’l-Ebsâr. 12 cilt. Riyad: Dâru’l Âlemi’l-Kutub, 2003.
- İbn Fâris, Ebû Hüseyin Ahmed b. Fâris b. Zekeriyya, Mu’cemu Mekayîsi’l-Luga, 2 cilt. 2. Baskı. Beyrut, 2008.
- İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemaluddin Muhammed b. Mukarrem. Lisânu’l-Arab, 18 cilt. 7. Baskı. Beyrut: Daru’l-Sadir, 2011.
- İbn Nüceym, Zeynuddîn. Bahru’r-Râik Şerhu Kenzi’d-Dekâi, 8 cilt. Beyrut, 1993.
- İbn Receb, Zeynuddin Abdirrahman b. Ahmed el-Hanbelî. Tekrîru’l-Kavâid ve Tahrîru’l-Fevâid. 3 cilt. Y.y.: Dâru’l-İbn Affân, trs. İbrahîm Sa’d, Nebil. el-Hukûk’l-Aynîyetu’l-Asliyye fi’l-Kânûni’l-Mısrî ve’l-Lübnânî. Beyrut: Dâru’lNahdati’l-Arabiyye, 1995.
- Kala’cî, Muhammed Ravvâs. “Kabz”. Mevsûatu’l-Fıkhiyyetu’l-Müyessera. Beyrut, 2000.
- Karadâğî, Alî Muhyiddîn. Mukaddime fi’l-Mâl ve’l-İktisâd ve’l-Milkiyye ve’l-Akd. 2. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Beşâiru’l-İslâmiyye, 2009.
- Karâfî, Şahabuddîn Ebû’l-Abbas Ahmed b. İdrîs. el-Furûk. 4 cilt. 1. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l- ’İlmiyye, 1998. Karaman, Hayreddin, Anahatlarıyla İslâm Hukuku (1.2.3. Ciltler Bir Arada). İstanbul: Ensar Neşriyat, 2008.
- Karaman, Hayrettin. Mukayeseli İslâm Hukuku. İstanbul, 2012.
- Kâsânî, Alau’d-Dîn Ebî Bekr b. Suû’d el-Hanefî. Bedâyiu’s-Sanâyi’ fî Tertîbi’ş-Şerâi. 6 cilt. Beyrut: Dâru’l-İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 2010.
- Köprülü, Bülent-Kaneti, Selim, Sınırlı Aynî Haklar. 2. Baskı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Fakülteler Matbası, İstanbul 1982-1983. Mahmûd Sa’d, Ahmed. et-Te’minatü’ş-Şahsiyye ve’l-Aynîyye fi’l-Kanuneyn el-Mısri ve’l-Yemen: elKefale er-Rehni’l-Hayâzî, 1. Baskı. Kahire: Dârü’n-Nehdati’l-Arabiyye, 1990.
- Mâlik b. Enes, Ebî Abdillah. Muvatta’(Rivâyetu Yahyâ b. Yahyâ el-Leysî). Beyrut: Daru’l-Ma’rife, 2008.
- Oğuzman, M. Kemal- Seliçi, Özer-Oktay, Saibe. Eşya Hukuku. 10. Bsk. İstanbul: Filiz Yayınevi, Öğütçü, A. Tahir-Doğrusöz, M. Edip. Rehin Hukuku. Ankara: Ulucan Matbaası, 1982.
- Rayâb, Esa’d. Ebhâs fî’t-Temînâti’l-’Aynîyye. 1. Bsk. Beyrut, 1988.
- Suyûtî, Celâluddîn Abdirrahmân b. Ebî Bekr. el-Eşbâh ve’n-Nezâir fî Kavâidi ve Furûi Fıkhi’ş-Şâfiî. Thk. Muhammed Hasan İsmâî’l. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2010.
- Şelebî, Muhammed Mustafâ. Medhal fî Fıkhi’l-İslâmî. 10. Bsk. Beyrut: Dâru’l-Câmi’yye, 1985.
- Ünal, Mehmet- Başpınar, Veysel. Şekli Eşya Hukuku, Ankara: Yetkin Yay., 2012.
- Yûsuf Mûsâ, Muhammed. el-Emvâl ve Nazariyetu’l-Akd fî Fıkhi’l-İslâm. Dımeşk: Dâru’l-Fikri’l- Arabî, 1987. Zebidî, Muhammed Murtazâ el-Hüseyîn. Tâcu’l Arûs min Cevâhiru’l-Kâmûs. 45 cilt. 1. Bsk. Kuveyt, 2001.
- Zerkâ, Mustafa Ahmed, el-Medhalu’l-Fıkhiyyu’l-Âmm. 2 cilt. 3. Bsk. Dımeşk: Dâru’l-Kal’, 2012.
- Zerkeşi, Bedruddin Muhammed b.Bahadır. el-Mensur fil-Kavaid. 1. Bs. Kuveyt, 1982.