Author :
Abstract
Hadîs ve sünnet mefhûmunu, iki farklı dönemde yazılmış eserler olan Hatîb Bağdâdî’nin yazdığı el-Fakîh ve'l-Mütefakkih ile İbnü’s-Salâh’ın kaleme aldığı Ulûmu’l-Hadîs adlı eserler özelinde inceledik. Çalışmamızda eserlerde geçen önemli olan hususları mukâyese etmek suretiyle aktardık. Bu hususlar sünnetin tanımı, sünnetin gayri metlûv olma yönü, sünnetin mütevâtir ve âhâd olması ve sünnetin nesih etme yönü gibi konulardan oluşmaktadır. Amacımız bu önemli konuları birinci derecedeki kaynaklardan irdeleyerek, bu konular hakkında nakledilen farklı görüşleri tespit etmektir. Dolayısıyla gayemiz ulemanın büyük bir çoğunlukla kabul ettiği kavram ve terimlere halel getirmemekle beraber, farklı dönemlerde yaşayan iki hadis aliminin, sünnet ve hadisle ilgili olan bazı kavramlar hakkında yaptıkları farklı yorumları karşılaştırmak suretiyle tespit etmektir. Sonuç itibariyle mütevatir, müsned ve mürsel gibi bazı hadis kavramları hakkında bu iki alimin birbirinden farklı tanım ve yorumlar yaptıkları anlaşılmaktadır.
Keywords
Abstract
This article studies the notions of hadîth and sunnah specific to the works of different periods titled al-Faqîh ve al-Mutafaqqih written by Khatib Baghdâdî and Ulûm al-Hadîth written by Ibn Salâh. It discusses then, the important issues mentioned in the works by comparison. These issues consist of the definition of sunnah, ghayr matluw (non-revealed) sunnah, the mutawâtir and âhâd sunnah, the abrogation of sunnah and so on. It aims to identify the different opinions about these issues by examining these important issues from the first degree sources and does not to prejudice the concepts and terms which the scholars have generally accepted. Therefore, since the target is not to prejudice the concepts and terms that are accepted by the scholars, these two hadith scholars who lived in different periods, determined some sunnah and hadith related concepts in different ways. As the result, it is realized taht these two scholars made different definitions and interpretations about some hadith concepts such as mutwater, musned, and mursal.
Keywords
- Apaydın, H. Yunus Apaydın, “Mütevâtir”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 32: 208, TDV Yayınları, 2006.
- Atâbegî, Cemâluddîn Ebû'l-Muhâsin b Tağrîberdî, en-Nucûmu’z-Zâhire, fî Mulûki Mısır ve'l Kâhire, ta'lk. Muhammed Hüseyin Şemsudîn, 1. bs., Beyrût: Dâru'l-Kutubi'l-İlmîyye, 1992/1413.
- Çetin, Abdurrahman, “Nesih”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 32: 579, TDV Yayın- ları, 2006.
- Ertürk, Mustafa, “Haber-i Vâhid”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 14: 349, TDV Ya- yınları, 1996.
- Efendioğlu, Mehmet, “Nesih”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 32: 581-582, TDV Ya- yınları, 2006.
- Hamevî, Yakût, Mu'cemu'l-Udebâ İrşâdu'l-Erîbi ilâ Ma'rifeti'i-Edîb, thk. İhsân Abbâs, Beyrût :Dâru'l-Garbi'l-İslâmî, 1993.
- Hatîb Bağdâdî, Ebû Bekir Ahmed b. Alî b. Sâbit, el-Fakîh ve'l-Mütefakkih, el-Azâzî, thk. Adil b. Yûsuf, 1. bs., Riyâd: Dâru İbni’l-Cevzî, 1996/1417
- _________, et-Tatfîlu ve Hikâyâtu't-Tifilîyyîne ve Ahbârihim ve Nevâdiru Kelâmihim ve Eşârihim, (Mu- kaddime kısmı), bi İnâyeti Bessâm Abdulvehhâb el-Câb, (Dâru İbn Hazm, 2000/1421.
- İbn Cevzî, Ebû'l-Ferec Abdurrahmân b. Alî, el-Müntezamu fî Târîhi'-Mulûki ve'l-Ümem, thk. Mu- hammed Abdulkâdîr Atâ ve dğr., 1. bs., Beyrût: Dâru Kutubi'l-İlmîyye, 1992/1412
- İbn Kesîr, Ebû'l-Fedâ İsmâîl b. Amr b. Kesîr el-Kureşî, el-Bidâye ve'n-Nihâye, thk. Abdullah b. Ab- dulmuhsin et-Türkî, Dâru Hicr, 1998/1419.
- İbn Kunfuz, Ebû’l-Abbâs Ahmed b. Alî, el-Vefeyât, thk. Adil Nüveyhid, Beyrût: Dâru’l-Afâki’l- Ebcedîyye, 1983/1403.
- Kandemir, M.Yaşar, Hatîb el-Bağdâdî, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 16: 452. TDV, 1997.
- _________, “İbnü’s-Salâh eş-Şehrezûrî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 21: 198.TDV Yayınları: 2000.
- Kardâvî, Yusûf, Sünneti Anlamada Yöntem, çev. Bünyamin Erul, 9: bs.. Ankara: TDVY., 2016.
- Koçyiğit, Talat, Hadisçilerle Kelamcılar Arasındaki Münakaşalar, 1. bs., Ankara: TDVY., 1999.
- Neîsâbûrî, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah el-Hâkim, Ma’rifetu Ulûmi’l-Hadîs ve Kemiyetu Ecnâsih, thk., Ahmed b. Fâris es-Selûm, Beyrût: Dâru İbni Hazm, 1974
- Safedî, Selâhuddîn Halîl b. Aybek es-Safedî, el-Vâfî bi'l-Vefeyât, thk. Ahmed el-Arnaûd ve dğr., (Beyrût: Dâru İhyâi't-Turâsi'l-Arabî, 2000/1420 Sehâvî, Şemsuddîn Muhammed b. Abdurrahmân, Fethu'l-Mugîs Şerhu Elfîyyeti'l-Hadîs li'l- İrâkî, thk. Abdurrahmân Muhammed Osmân, Mektebetu's-Selefîyye, Medîne, ts.
- Suyutî, Celâleddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr, Tedrîbu'r-Râvî fî Şerhi Takrîbi'n-Nevevî, thk. Ebû Muaz Târik b. Avdullah, 1. bs., Riyâd: Dâru’l-Âsime 2003/1424
- Ünal, İsmaîl Hakkı, İmâm Ebû Hanîfe’nin Hadîs anlayışı ve Hanefi Mezhebi’nin Hadîs Metodu, 15. bs., Ankara: DİBY., 2012.
- Yıldırım, Enbiya, Hadîster Metin Tenkidi, , İstanbul: Rağbet Yayınları , 2014.
- Yücel, Ahmed, Hadîs Tarihi, 24. bs., İstanbul: MÜİFVY., 2016.
- _________, Hadîs Usûlü, 21. bs.. İstanbûl: MÜİFVY., 2015.
- Zehebî, Şemsuddîn Muhammed Ahmed b. Osmân, Siyeru A’lâmi’n-Nubelâ, thk., Şuayb el-Arnâûd ve dğr., , 1. bs., Beyrût: Muessesetu'r-Risâle 1982/1402.