Author :
Abstract
Fıkıh literatüründe hukukî/kazaî hükmün alternatifi olarak sıklıkla diyânî hüküm diye bir hüküm kategorisinden söz edilir. Ana hatlarıyla kişinin hukuka karşı değil; ama Allah’a karşı sorumlu olduğunu ifade eden bu terim, dava yoluyla talep edilememek vb. açılardan günümüz hukuk sistemlerindeki tabii/eksik borç ile bazı benzerlikler taşısa da kapsamı itibarıyla ondan çok daha geniştir. Makalede fıkıh literatüründeki diyânî hükme ilişkin meselelerin izi sürülmek suretiyle diyânî hükmün, sebepleri itibarıyla çeşitleri tespit edilmeye çalışılmıştır
Keywords
Abstract
There is a category of a norm alternative of legal norm so-called “diyanah” in the literature of fiqh. This term signifies responsibility of the person due to God, not due to the law and it seems to be similiar to natural obligation at Jus Civile or inperfect obligation at the written Turkish law. But it’s much wider than this obligation by extent. İn this article we identified variations of this norm according to it’s causes by tracking the matters relating to this norm.
Keywords
- Ahmed b. Hanbel. Mesâil. thk. Ebu Muaz Tarık b. Ivaz. Mısır: Mektebetü İbn Teymiyye. 1999.
- Arı, Abdüsselam. “İslam Hukukuna Göre Hukuk ve Ceza Davalarında Zamanaşımı”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. İstanbul: 2005, 57-88.
- Apaydın, Yunus. “Hezl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA). İstanbul: 1998, 17: 306- 311.
- Atar, Fahrettin. “Kaza”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisin (DİA). İstanbul: 2002, 25: 113-
- Aynî, Bedreddin Mahmud b. Ahmed. Binâye Şerhu’l-Hidâye. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2000.
- Bardakoğlu, Ali. “Hanefi Mezhebi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA). İstanbul: 1997, 16: 1-21.
- Demiray, Mustafa. Hak Zail Olmaz. İstanbul: Klasik Yayınları, 2009.
- Dönmez, İbrahim Kafi. “Amel”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA). İstanbul: 1991, 3: 16-20.
- Heytemî, İbn Hacer Ahmed b. Muhammed. Tuhfetü'l-muhtâc fî şerhi’l-Minhâc. Mısır: el-Mektebü’t- ticâriyyetü’l-kübra, 1983.
- İbn Mâze,Ebu’l-meâlî Mahmud b. Ahmed. el-Muhîtu’l-burhânî fi’l-fıkhi’n-Numânî. thk. Abdülkerim Sami el-Cündî. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2004.
- İbn Rüşd el-Hafîd Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed. Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muktesıd. Kahire: Daru’l-hadis, 2004.
- İbn Rüşd el-Ced Muhammed b. Ahmed. el-Beyân ve’t-tahsîl. thk. Muhammed Hacî vd.. Beyrut: Dâru’l-garbi’l-İslamî, 1988.
- İbnü’ş-Şıhne, Lisanüddin Ahmed b. Muhammed el-Halebî. Lisanu’l-hukkam fi marifeti’l-ahkâm. Kâhire: el-Bâbî el-Halebî, 1973.
- Karâfî, Şehabeddin. el-İhkam fî temyizi'l-fetâvâ 'ani'l-ahkâm. thk. Abdülfettah Ebu Ğudde. Halep: Mektebetü’l-matbuâti’l-İslamiyye, 1995.
- Kayrevânî, Abdulllah b. Abdurrahman. en-Nevâdir ve’z-ziyâdât ‘alâ mâ fi’l-Müdevvene min gayrihâ mine’l-ümmehât. Beyrut: Daru’l-garbi’l-İslamî, 1999.
- Malik b. Enes. el-Müdevvene. Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1994.
- Serahsî, Şemsüleimme Muhammed b. Ahmed. Mebsût. Beyrut: Daru’l-marife, 1993.
- Şafiî, Muhammed b. İdris. el-Ümm. Beyrut: Daru’l-marife, 1990.
- Tahtavî, Ahmed b. Muhammed. Haşiye 'alâ Meraqı'l-felâh Şerhi Nûri’l-İzah. thk. Muhammed Ab- dülaziz el-Halidî. Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1997.
