Author :
Abstract
La-dini Türk musikinin altın çağını yaşadığı XIX. yüzyıl, Türk din musikisinin de zirvede olduğu bir zaman dilimi olmuştur. Bu musiki türünün en güzel örnekleri, hiç şüphesiz zamanın en önemli kültür merkezlerinden biri olan Osmanlı Devleti'nin başkenti İstanbul'da verilmiştir. Özellikle saray ve tarikatların desteği ile İstanbul’da gelişip zenginleşen dini musiki, musikişinaslar vasıtasıyla buradan diğer şehirlere yayılmış, mütedeyyin Osmanlı ahalisinin dini duygularına en güzel şekilde tercüman olmuş ve doğumdan ölüme kadar süren hayatın hemen her safhasında büyük bir hazla icra edilmiştir. İstanbul merkezli Türk din musikisinin etkisinin görüldüğü şehirlerden biri de Anadolu’nun önemli yerleşim merkezlerinden biri olan tarihi Harput(Elazığ) şehridir. Türk din musikisi formlarına ait eserlerin XIX. yüzyıl Harput sosyal hayatında icra edilişlerini konu alan çalışmamızda, özellikle İstanbul’daki icra ile olan benzer yönlere dikkat çekilerek Harput’un, diğer pek çok sahada olduğu gibi dini musiki alanında da İstanbul’un etkisinde olduğu vurgulanmaktadır.
Keywords
Abstract
The 19th Century at which the Non-Religious Turkish Music had its golden age was also the golden age of the Religious Music which is another branch of the Turkish Music. The best samples of this music were given in Istanbul which was the capital and the most important cultural center of the Ottoman Empire. With the support of the palace and sects, Turkish Religious Music had flourished in Istanbul and it has spread from there to the other cities through the musicians. Turkish Religious Music was articulated to the feelings of the devout people and helped them have psychological relief. That's why great importance has been given to the Religious Music in every step of the life from birth to the death and these works have been performed with great pleasure. One of the cities where the influence of Istanbul centered Religious Music has been observed is the historical Harput (Elazığ) City, which was one of the important settlement centers of Anatolia. In this study, we emphasize how the examples of Turkish Religious Music were performed in the 19th century of Harput city social life and weal so mention, just like the other fields, how Harput City was in fluenced by Istanbul in terms of Religious Music.
Keywords
- ABACI, Tahir, Harput/Elazığ Türküleri, Pan Yayıncılık, İstanbul 2000.
- ABDÜLAZIZ BEY, Osmanlı Adet, Merasim Ve Tabirleri, (Haz. Kazım Arısan-DuyguArısan Günay), Tarih Vakfı-Yurt Yay., İstanbul2000.
- AKDOĞU, Onur, Türler ve Biçimler, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir 1996.
- ARDIÇOĞLU, Nurettin, Harput Tarihi, Elazığ Eğitim, Sanat, Kültür, Araştırma, Tanıtma ve Hiz- met Vakfı Yay., Ankara 1997.
- AYDOĞMUŞ, Günerkan, Harput Kültüründe din Alimleri, Elazığ Eğitim, Sanat, Kültür, Araştırma, Tanıtma ve Hizmet Vakfı Yayınları, Elazığ 1998.
- BİCAN, Zekeriya, Sekizinci Şehir: İz Bırakanlar, Ertem Basın Yayım, Ankara 2009.
- BULUT, Damla-KAZAZOĞLU İrşat, “Harput Yöresine Ait Muhalif Eserlerin Müzikal Analizi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Elazığ2012, C. XXII, Sayı: 1, s. 209-220.
- ÇİMTAY, Kenan, Hikayeleri ve Makamlarıyla Harput musikisi Nota Albümü, Elazığ Belediyesi Kültür Yay., Elazığ 2013.
- DEMİRTAŞ, Yavuz,XIX. yüzyıl İstanbul’unda Tekke musikisi, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2007.
- --------- “XIX. yüzyıl İstanbul’undaki dini musiki Hatıraları”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Elazığ 2008, Sayı: 13:2, ss. 327-337.
- --------- “XIX. yüzyıl İstanbul Sosyal Hayatında dini musiki”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Elazığ 2008, Sayı: 13:2, ss. 361-375.
- --------- “Türk din musikisi Formları”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Elazığ 2009, Sayı: 14:1, ss. 213-227.
- --------- “XIX. yüzyıl İstanbul'undaki Sanat Ve musiki Hayatına Genel Bir Bakış”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Elazığ 2009, Sayı: 14:2, ss. 139-156.
- EKİCİ, Savaş, Elazığ-Harput Müziği, Akçağ Yayınları, Ankara 2009.
- --------- “Elazığ-Harput musiki Kültürü”, Milli Folklor Dergisi, Kış 2004, C. VIII, Sayı: 16, ss. 147- 160.
- ELAZIĞ VALİLİĞİ, Notalarla Harput musikisi, C. I-II, Çağ Ofset Yayınları, Elazığ 1999.
- EROĞLU, Türker, “Harput musikisinin Türk musikisi İçindeki Yeri”, Milli Folklor Dergisi, Ankara 1989, C. I, Sayı: 2, ss. 11-13.
- FIRAT, Sezai, “Harput’un Manevi Şahsiyetlerinden Beyzade Efendi”, Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi Uluslararası Harput’a Değer Katan Şahsiyetler Sempozyumu,Elazığ, 14-16 Mayıs 2015.
- KARKIN, Metin – İMİK, Ünal, “Harput musiki Kültürü”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakül- tesi Sanat Dergisi, Erzurum 2010, Sayı: 17, ss. 1-6.
- MEMİŞOĞLU, Fikret, Harput Ahengi, 72 Ofset Yayınları, Ankara 1992.
- ÖZCAN, Nuri, “Devran”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. I-XLIV, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1988-2013, C. IX, ss. 249-250.
- PAKALIN, Mehmet Zeki, “Devran”, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. I-III, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1993, C. I, ss. 438-441.
- SİVRİKAYA, Sebahattin, Notalarıyla Elazığ Yöresi Halk Oyunları musikileri, Elazığ Kültür ve Yar- dımlaşma Derneği Yayınları, İstanbul 2002.
- SUNGUROĞLU, İshak, Harput Yollarında, C. I-IV, Elazığ Kültür ve Tanıtma Vakfı Yayınları, İs- tanbul 1958.
- TUNÇ, Yüksel, Klarnet’in Elazığ-Harput musikisindeki Yeri, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ 2015.
- TURHAN, Salih -TAŞBİLEK Şemsettin, Elazığ-Harput Havaları, Elazığ Belediyesi Kültür Yayınları, Ankara 2009.
- YUCASU, Ahmet Tevfik, Lokman Tasalı ve Harput musikisi, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ 2014.
