Author :
Abstract
Hadis ve fıkıh kaynağı olarak Muvatta’, erken döneme ait önemli eserler arasında yer almaktadır. Muvatta’ın yazılış sebebi ve tarihi konusunda bazı tartışmalar vardır. Genel kanaat Muvatta’ın büyük oranda resmî otoritenin yönlendirmesiyle İmam Mâlik tarafından şekillendirilmiş olması yönündedir. Muvatta’ hem içerdiği rivayetler hem de kavramlar açısından dikkat çeken bir eserdir. Hadisler ve sahabe görüşleri Muvatta’da büyük bir yer kaplamaktadır. Hadislerin yanı sıra İmam Mâlik’in kendi görüşleri de Muvatta’ın içeriğini şekillendirmiştir. İmam Mâlik’in kullandığı sünnet, amel ve fıkıhla ilgili kavramlar ilk dönem usûl anlayışı hakkında önemli bilgiler sağlamaktadır. Muvatta’, İmam Mâlik’in birçok öğrencisi tarafından rivayet edilmiştir. Sonraki dönemlerde ise üzerinde birçok şerh yazılmıştır. Müslümanlar kadar Batılı araştırmacıların da ilgi odağında yer alan Muvatta’, şarkiyat literatüründe daha ziyade telif edildiği dönem itibariyle tartışma konusu edilmiştir
Keywords
Abstract
As a source of hadīth and fiqh, al-Muwatta is among the important works of the early period of Islam. There are some debates about the reason and writing history of Muvatta. The general opinion is that actually al-Muwatta was shaped by Imam Malik following the order of the official authority. al-Muwatta is a work that attracts attention both in terms of traditions and concepts. The hadīths and the views of the Sahaba take the greatest part of al-Muvatta. Along with the hadīths, Imam Malik's views have shaped the content of al-Muwatta. Concepts which are related to sunnah, amal and fiqh in al-Muvatta provides important information about the thought of the methodology of the first period. al-Muvatta was transmitted by many students of Imam Malik. In later periods, many commentaries were written on it. al-Muwatta, which has attracted the attention of both the Westerners and Muslim scholars, has been examined by the orientalist writings significantly in relation to the date of its original composition.
Keywords
- Ahmed Emin, Fecru’l-İslâm, Kahire, 1955.
- Aktepe, İshak Emin, Erken Dönem İslâm Hukukçularının Sünnet Anlayışı, İnsan Yay., İstan- bul, 2008.
- Amin al-Khawli, Malik, Tarcamah Muharrarah, Cairo, 1951.
- Bâcî, Ebi Velîd Süleymân b. Half b. Said b. Eyyüb, Müntekâ(I-IX), thk. Muhammed Abdulkadîr Ahmed Ata, Dâru’l Kutubi’i-İlmiyye, Beyrut, 1999.
- Bâcî, Ebü’l-Velîd Süleyman b. Halef, İhkâmü’l-Fusûl fî Ahkâmi’l-Usûl, Dârü’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut, 1407/1986.
- Baloğlu, A. Bülent, “Yirminci Yüzyıl Sonları Batılı İslâm Araştırmacılığının Meşhur Bir Siması: Norman Calder (1950 - 1998)”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy.9, Konya, 2007.
- Bardakoğlu, Ali, İslâm Hukunda Motodolojik İhtilaflar ve Sonuçları,(yayınlanmamış ders notları), Kayseri, 1987.
- Bûsâk, Muhammed Medenî, el-Mesâilu’lletî benehâ İmâmu Mâlik alâ Ameli Ehl-i Medîne( I- III), Riyad, 2002.
- Calder, Norman, Studies in Early Muslim Jurisprudence,Clarendon Press, Oxford, 1993.
- Çakan, İsmail Lütfi, Hadîs Usûlü, MÜİFAV Yay., İstanbul, 2010.
- Dıhlevî, Şah Veliyullah, Hüccetu’llâh Bâliğa I-II, Thk. Seyyid Sâbık, Dâru’l-Ceyl, Beyrut, 2005.
- Dutton, Yasin, “Sunna, Hadith and Madınan Amal”, Journal of İslamic Studies, IV, sayı: 1, 1993.
- Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillah İsfehânî, Hilyetu’l-Evliyâu ve Tabakâru’l-Asfiyâu I-X, Dâru’l- Fikr, Kahire, 1996.
- Ebû Zehre, Muhammed, Ebû Hanîfe; Hayatuhû, Asruhû-Erâuhû ve Fıkhuhû, Dâru’l Fikri’l Arabî, y. y., 1947.
- Ebû Zehre, Muhammed, Mâlik;Hayatuhû ve Eseruhû, Kahire, 1952.
- Ebû Zehre, Muhammed,Târihu’l Mezâhibu’l-İslâmî I-II, Dâru’l-Fikri’l Arabî, Beyrut, 1989.
- Gregor Schoeler, “İslam’ın İlk Döneminde Bilimlerin Sözlü veya Yazılı Rivayeti Sorunu”, Çev: Nimetullah Akın, AÜİFD, XLVIII, Sayı: 2, Ankara 2007.
- Hakim en-Neysaburî, Ma'rifetü ulumi'l-Hadis, thk. es-Seyyid Muazzam Hüseyin, Medine, 1977.
- Hâlidî, İsmâil, “Muhtevâ Muvattâi’l-İmam Mâlik ve Menhecuhu fi’l-Hadîs”, Hadîs Tedkikleri Dergisi, Cilt: 5, Sayı:1, s.101-116, y. y., 1997.
- Hâlidî, Semâin “Menhecu Fıkhiyyu li’l-İmam Mâlik fî Muvatta’”, İslâm Hukuku Araştırmalar Dergisi, Sayı: IX, s.295-312, Konya, 2007.
- Hallâf, Abdulvahhâb, İslâm Hukuk Felsefesi, (çev. Hüseyin Atay), Ankara: AÜİF Yay., 1973.
- Hallaq, Wael B.,“On Dating Mâlik’s Muwatta”, Journal of Islamic and Near Eastern Law, I/1, 2001-2002.
- Hamdân, Nezîr, el-Muvattaât, Dârü’l-Kalem, Dımaşk, 1992.
- İbn Abdilber, Ebî Ömer Yusuf b. Abdillah b. Muhammed en-Nemerî el-Endülüsî, el-İntika fi Fedaili’i Eimmeti’s-Selaseti’l-Fukaha, Beyrut, 1997.
- İbn Abdilber, Ebî Ömer Yusuf b. Abdillah b. Muhammed en-Nemerî el-Endülüsî, el-İstizkâr, Thk. Abdulmu’tî Emîn K’alâcî, Dâru’l-Va’y, Kahire, 1993.
- İbn Abdilber, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdullah en-Nemerî el-Endülisî, et-Temhîd I-XXVI, Thk: Mus- tafa b. Ahmed, Muhammed Abdulkebîr, Vezâretu Umumi’l-Evkâf ve’ş-Şuûni’lİslamiyye, Mağrîb 1967.
- İbn Abdilber, et-Takassî limâ fi’l-Muvattai min Hadîsi’n-Nebevî, Riyâd, 2012.
- İbn Arabî, Ebû Bekir Muhammed, Kitâbu’l-Kabes fî şerhi Muvatta’i Mâlik b. Enes I-III, Dâru’l- Garbi’l-İslâm, Beyrut 1992.
- İbn Âşûr, Muhammed Tâhir b. Muhammed b. Muhammed, Keşfü’l-Mugattâ, Dımeşk, 2013.
- İbn Hacer, Hedyu’s-Sârî, Mukaddimetu Fethu’l-Bârî, Beyrut, 1960.
- İbn Sa’d, Muhammed b. Sad b. Munî’ ez-Zührî, Kitâbu Tabakât’ul-Kübra (I-XI), thk. Alî Mu- hammed Amr, Kahire, 2001.
- İbni Arabî, Ebu Bekir Muhammed, Kitâbu’l-Mesâlik fi Şerhi Muvatta-i Malik (I-VIII), Daru’l- Garbu’l-İslam, Kahire, 2007.
- Jonathan E. Brockopp, Early Maliki Law: Ibn 'Abd Al-Hakam and His Major Compendium of Jurisprudence, Boston 2000.
- Kâdî İyâz, Musâ b. İyâd es-Sebdî, Tertîbu’l Medârik ve Takrîbu’l Mesâlik li-Ma’rifeti A’lemi Mezhebi Mâlik(I-II), Rabâd, 1965.
- Kandemir, M. Yaşar, “Muvatta”, DİA, cilt: 31, (416-418, İstanbul, 2006.
- Karaman, Hayreddin, İslâm Hukuk Tarihi, İz Yayıncılık, İstanbul, 2009.
- Kattân, Menna’, Tarih-u Teşri’ İslâm, Riyâd, 1996. Leknevî, Abdu’l-Hay, Mumecced alâ Muvatta’i Muhammed I-III, Dâru’l-Ka’l, Dımeşk, 1991.
- Mahlûf, Muhammed b. Muhammed b. Umer b. Kâsım, Şeceretu’Nûri’z-Zekiyye fî Tabakati’l- Mâlikiyye , Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 2003.
- Mâlik b. Enes Ebî Abdillah, el-Muvatta’,(Muhammed b. Hasan Şeybanî rivâyeti), thk. Abdulvah- hab Abdillatîf, Kahire, 1986.
- Mâlik, b. Enes Ebî Abdillah, Muvatta’(Rivâyetu Yahyâ b. Yahyâ el-Leysî, I-II ), Daru’l-Garbi’l- İslâmî, Beyrut, 1997.
- Muhammed eş-Şazelî en-Neyfer, Muvatta’ül-İmâm Mâlik: Kıt’a minhü bi-rivayeti İbn Ziyâd, Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut, 1984.
- Özel, Ahmet, Hanefî Fıkıh Alimleri, Ankara, 1990.
- Özkan, Halit, Hicri İlk İki Asırda Farklı Şehirlerde Amel Telakkisi Oluşumunda Sünnet ve Hadisin Yeri, Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2006.
- Polat, Selahattin, Mürsel Hadisler ve Delîl Olma Yönünden Değeri, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2010.
- Sezgin, M. Fuad, Buhârî’nin Kaynakları, Otto Yayınları, Ankara, 2012. Sıbâî’, Mustafâ, es-Sünnetu ve Mekanetuhâ fi’t-Teşrî’i’l-İslâm, Dâru’l-Varrâk, trs. Suyûtî, Celâlüddin Abdurrahmân, b. Ebî Bekr, Tenvîru’l-Havâlik Şerhu alâ Muvatta’i- Mâlik III, Kahire, trs.
- Suyûtî, Celâlüddin Abdurrahmân, b. Ebî Bekr, Kitâbu Tezyîni’l-Memâlik,I-IV, (Müdevvene’nin içinde), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1994.
- Şa’ban, Zekiyyüddin, İslâm Hukuk İlminin Esasları (trc. İbrahim Kafi Dönmez), Ankara, 2007.
- Şafak, Ali, İslâm Hukukunun Tedvîni, Atatürk Üniversitesi Yay., Erzurum, 1997.
- Umar Faruq Abd-Allâh, Mâlik’s Concepts of Amal in the Light Maliki Legal Theory, The Uni- versity of Chicago, (Doktora Tezi), Chicago, 1978.
- Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. Osman b. Gaymâz, Siyeru A’lâmu’n-Nübelâ (I-III), Beytu’l- Efkâri’l-Düvelî, Lübnan, 2004.
- Zeydan, Abdulkerim, İslâm Hukukuna Giriş, çev. Ali Şafak, İstanbul, 1976.
- Zeydan, Abdülkerim, el-Medhal lî Dirâseti’l-Şerîati’l-İslâmiyye, Dâru’l Ömer b. Hattâb, Kahire, 2001.
- Ziadeh, J. Farhat, "AI-Muwatta' as a Source for The Social and Econornic History of The.Hijaz” Bilimname, çev. Mustafa Canlı, XXI, Kayseri, 2011.
- Ziriklî, Hayreddin ‘Alâm I-VIII, Dâru’l İlmi’l Melâyiyîn ,Beyrut, 2002.
