Author :
Abstract
İslam Dîni'nin iki temel bilgi kaynağı olan Kur'an ve Hz. Peygamber'in Sünneti, öncelikle insanların özelde inananların bedensel, akli ve ruhsal sağlığını korumaya yönelik çok sayıda emir, yasak ve tavsiyeler içermektedir. İnananlar için bu emir, yasak ve tavsiyeler iki açıdan değerlidir. Birisi kulluk seviyesinde uyulması diğeri de uygulandığı takdirde va'dedilen sağlığın teminidir. Birinci konu kulluğun gereği, ikincisi ise inaçla ilgili olmayan; bütün insanları içine alan “rahmet ve şifa”ya kavuşmanın evrenselliğidir. Sağlıkla ilgili Kur'an buyruklarının dışında Hz. Peygamber'in sözlü, fiilî ve takrîrî (onaylama) Sünnetleri, muhaddislerin ilgisini çekmiştir. Hadisçiler, bu itibarla daha ilk asırlardan itibaren yazılı Hadis Sayfaları'nda ve daha sonraki hacimli kitapların bir bölümünde, sağlıkla ilgili hadisleri insanların istifadesine ve dikkatine sunmuşlardır. Hicrî V. Asırdan X. Asra kadarki devrede ise, önceleri ansiklopedik eserler içinde bir bölüm olarak yer alan sağlıkla ilgili Hadisler, müstakil kitaplar haline dönüştürülmüştür. Genel olarak bu “Tür Edebiyatı”na, bazı istisnalar dışında “et- Tıbbu'n- Nebevî” özel adı verilmiştir. Bunların sayısı her zaman merak konusu olmuş ancak yeterince sayımı bile yapılamamıştır. Bize bu konuda çalışma yolu gösteren birkaç çalışmada verilen Tıbb-ı Nebevî sayısı ise bu muazzam sayıdaki literatürün sadece bir kısmını temsil etmektedir. Eksikliğini baştan kabul etmekle beraber bu makalemizde, öncekilerin listesinde yer almış ve almamış olan bütün Tıbb-ı Nebevî'leri derlemeye ve bazı özelliklerini tanıtmaya çalıştık.
Keywords
Abstract
The Quran and the sunnas of prophet Muhammed that are twomain sources of İslamic religion include lots of advice, prohibitions, commands to protect te mental. Phisical and pcychological healthof thepeople. For people commands,prohibitions andadvice are important in two perspectives. The first is to obey to the serfdom level and the second oneis to gain the promised health if it is practised good enough.the first subject is realized as we are servant of the God and the second are is the universalitey of having mercy and recovery of health for all human being which does’t have any concern with belief. Prophet Muhammed’s sayigs in the Quran out of the ones about health, his verbal and actional sunnas drew attention of the traditionists of Islam. Because of this, the hadith philosophers drew the hadiths about health to the attention of the pople in some parts of the books they have written from the very early centuries. From the 5 the centuri to the 10 the of All calendar the hadiths about health which took place as a chapter in encyclopedic worksturned into separate books. This has been called as Tıbbu’n Nebevi in Turkish literature. The numeber of them has always been wondered but even an adequate counting hasn’t realized. Accepting its insufficiency from the very bginning, we tried to introduce all the Tıbb-ı Nebevi and some of its features which took part and didn’t take part in the priorities.
Keywords
- AĞIRAKÇA, Ahmet, İslâm Tıp Tarihi, İstanbul 2004.
- ATASEVEN, Asaf, “Tıbb-ı Nebevî”, Diyanet Dergisi, Hz. Peygamber Özel Sayısı, (93-100), C. 25, Sayı 4, Ankara 1989.
- ATMACA, Veli, Kadim Medeniyetlerde Hastalık Algılaması ve Hastalar İçin Dua Meselesine Giriş, Ankara 2009.
- ATMACA, Veli, Hadislerde Rukye, Rağbet Yayınları 2010.
- BAĞDADLI İsmail Paşa, Hediyyetü'l-Ârifin, Maarif Matbaası, 1941 neşrinden ofset baskı, Beyrut, 1990. I- II.
- BAĞDADLI İsmail Paşa, Îzâhu’l- Meknûn Zeylu Keşfu’z- Zunûn, Maarif Matbaası, 1941 neşrin- den ofset baskı, Beyrut, 1990. I- II.
- BEĞAVİ, Ebû Muhammed Hüseyin b. Mes’ûd, Şerhu’s-Sünne, Beyrut 1983, I- XVI.
- BEYHAKÎ, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyin, Ma’rifetü’s- Sünen ve’l- Âsâr, Beyrut 1991, I- VII.
- BUHÂRÎ, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, el- Câmi’u’s- Sahîh, Dâru’l- Fikr, Beyrut, 1991, I- VIII.
- CANAN, İbrahim, Hz. Peygamberin Sünnetinde Tıp Tıbb-ı Nebevî, Ankara 1995.
- DARİMİ, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman (255), Sünen, Beyrut, 1996, I- II.
- DENİZKUŞLARI, Mahmud, Kur'ân-ı Kerîm ve Hadîslerde Tıp, İstanbul 1982.
- DÖNMEZ, Mustafa, Ebû Nuaym El-İsfahânî’nin Et-Tıbbu’n-Nebevî İsimli Eserinin Tahkiki, (Basılmamış Doktora Tezi), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa 2005.
- EBÛ DAVUD, Süleymân b. Eş’as es- Sicistânî, Sünen, Kahire, 1988, I- IV.
- HÂKİM, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah en- Nîsâbûrî, Müstedrek ale’s- Sahîhayn, Beyrut, 1998, I- V+ Fihrist.
- HEYSEMÎ, Ali b. Ebî Bekr (807), Mecme’u’z- Zevâid ve Menbe’u’l- Fevâid, Beyrut, 1987, I- X.
- İBN ABDÜLHÂDÎ, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed, Tabakâtu Ulemâi’l- Hadîs, Beyrut 1989, I- IV.
- İBN EBÎ ŞEYBE, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed el- Kûfî, Kitâbu’l- Musannaf fî’l- Ahâdîs ve’l- Âsâr, Bombay, 1980, 1983, I- XV.
- İBN ESÎR, Ebû’s- Se’âdât Mübârek b. Muhammed, el- Câmi’u’l- Usûl fî Ehâdîsi’r- Resûl, Mektebetü Hulvân, yrz., 1971, I- XII+ Tetimme.
- İBN HACER, Ebû’l- Fazl Ahmed b. Ali, el- Metâlibu’l- Âliye bi Zevâidi’l- Mesânîdi’s- Semâniye, Beyrut 1993, I- IV+ Fihrist.
- İBN HİBBÂN, Ebû Hâtim el- Büstî, Sahîh, Ali b. Belbân tertibi, Beyrut, 1996, I- IX.
- İBN MÂCE, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd, Sünen, Beyrut, 1987, I- II.
- İHSANOĞLU, Ekmeleddin (Editör), Hazırlayanlar: Şeşen Ramazan, Akpınar Cemil, İzgi Cevad, Türkiye Kütüphaneleri İslâmî Tıp Yazmaları Kataloğu, İstanbul 1984.
- KÂTİB ÇELEBÎ, Keşfu’z- Zunûn an Esâmî’l- Kütüb ve’l- Fünûn, Maarif Matbaası, 1941 neşrinden ofset baskı, Beyrut, 1990. I- II.
- KETTÂNÎ, er- Risâletü’l- Müstatrafe, (Trc. Yusuf Özbek), İstanbul, 1994.
- KÜÇÜK, Raşit, “Tıbb-ı Nebevi Literatürü Üzerine Bir Deneme”, İlim ve Sanat, C.I/3, (6- 8), İstanbul 1985.
- MÂLİK b. Enes, el- Muvatta, Beyrut 1994.
- MÜTTAKÎ EL- HİNDÎ, Alauddin Ali b. Hüsamuddin, Kenzu’l- Ummâl fi Suneni'l-Akval ve'l-Efal, Müessesetu’r- Risâle, Yrz., 1993, I- VIII.
- UĞUR, Mücteba, Hadis İlimleri Edebiyatı, Ankara 1996.
