Author :
Abstract
Akıl yürütme, mantığın temel konularından biridir. Akıl yürütmede tercih edilen yöntem mantığın bölünmesine ve yeni mantık sistemlerinin doğmasına neden olan önemli unsurlardan biri olmuştur. Tümdengelim yasalarına dayanan ve kıyası temel/ana çıkarım yöntemi olarak kabul eden klasik mantık, 17.y.y.’a kadar varlığını sürdürebilmiştir. Bu yüzyılda, felsefe, mantık, matematik ve diğer bilimlerle de uğraşan kimi düşünürler, tümdengelime itiraz ederek tümevarımı savunmuşlardır. Bu gelişmeler ışığında mantık yeniden düzenlenmeye çalışılmıştır. Bu makalede, akıl yürütme şekillerinin türlerine, aralarındaki farklılıklara, mantık ve bilimler için önemlerine değinilmiştir. Onların birbirilerine olan üstünlükleri değil, mantık ve bilimler açısından önemi ve geçerlilikleri ele alınmıştır.
Keywords
Abstract
Reasoning is one of the main topics of logic. The preferred method in reasoning has been one among the important elements that led to the birth of division of logic and new logical systems. Classical logic, which depends upon deduction and accepts syllogism as the basic method of inference, survived until 17th century. In that century, various thinkers dealing with philosophy, logic, mathematics, and other sciences objected to deduction and opted for induction. In the light of the new developments, logic was overhauled repeatedly. This article deals with different forms of reasoning, the distinction between them, and evaluates their importance with respect to logic and sciences.
Keywords
- Aristoteles, Organon II, çev.: Hamdi Ragıp Atademir, İstanbul, 1989.
- Aristoteles, Organon V, Topikler, çev. H. Ragıp Atademir, İstanbul, 1996.
- Bacon, Francis, Novum Organum, çev. Sema Önal Akkaş, Ankara, 1999.
- Baki, Abdulkuddûs Gelenbevî’nin Mantık Anlayışı, İstanbul, 1993.
- Bolay, Süleyman Hayri, Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara 1996, 6. Baskı
- Caws, Peter, “Bilimsel Yöntem”, Felsefe Ansiklopedisi, ed. Ahmet Cevizci, İstanbul, 2004.
- Çüçen, A. Kadir, Klasik Mantık, Asa Yayınları, Bursa, 2004.
- Çüçen, A. Kadir, Mantık, Asa Yayınları, Bursa, 1999.
- Descartes, Metot Üzerine Konuşmak, çev. Mehmet Karasan, İstanbul, 1967.
- Emiroğlu, İbrahim, Klasik Mantığa Giriş, Elis Yay., 3. Basım, Ankara, 2005.
- Gazali, Düşünmede Doğru Yöntem (Mihakkü’n Nazar), çev. Ahmet Kayacık, İstanbul, 2002.
- Gür, Bekir S., Matematik Felsefesi, Kadim Yayınları, Ankara, 2004.
- Hasırcı, Nazım, John Stuart Mill’in Tümevarım Anlayışı, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitü- sü, Ankara, 2005, (Basılmamış Doktora Tezi).
- Öner, Necati, Klasik Mantık, A.Ü.İ.F. Yayınları, 6.baskı, No:191, Ankara, 1991.
- Özlem, Doğan, Mantık Klasik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi, Ara Yayınları, İs- tanbul, 1991.
- Taylan, Necip, Anahatlarıyla Mantık, Ensar Yay., 2. Baskı, İstanbul, 2008.
- Topçu, Nurettin, Mantık, (haz. Erverdi, İsmail Kara), Dergah yay., İstanbul, 2001.
- Ural, Şafak, Temel Mantık, Çantay Kitapevi, 2.baskı, İstanbul, 1995.
- Vural, Mehmet, İslam Felsefesi Sözlüğü, Elis Yayınları, Ankara, 2003.
- Yaren Tahir, Kıyasların Yapısı, İlahiyat Yayınları, Ankara, 2003.
- Yıldırım, Cemal, Bilim Felsefesi, Remzi Kitapevi, İstanbul, 2004.
- Yıldırım, Cemal, Mantık: Doğru Düşünme Yöntemi, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1997.
