Author :
Abstract
Bir malda zekâtın vacip olması için bir takım şartlar gereklidir. Bu şartlardan biri de malın üzerinden kamerî bir yılın geçmesidir ki buna Türkçede yıllanma denmektedir. Bu şart belli bir süre zarfında ancak nemasını veren hayvanlar ve ticaret eşyası gibi mallarda gerekli, kendisi nema olan toprak mahsulleri ve meyveler gibi mallarda gerekli değildir. Yeni ele geçen paranın zekâtında bu şartın gerekli oluşu konusunda ihtilaf söz konusudur. Yıllanma şartının gerekli olduğuna dair âyet bulunmamakta, konu hadis rivayetleri ve sahabe görüşlerine dayanmaktadır. Konuyla ilgili aynı anlama gelen dört hadis rivayeti bulunmaktadır. Ancak bu hadislerin sıhhati sübut bulmadığından sahabe konu üzerinde icma etmemiş, konuyla ilgili sahabeden iki görüş nakledilmiştir. Sahabenin ekseriyeti yıllanma şartını gerekli görürken, bir kısmı da gerekli görmemiş, kişinin eline bir nisap miktarı mal geçince yıllanmasını beklemeden zekâtının verilmesi gerektiğini söylemiştir. Üçüncü bir görüşe göre ise kişi şayet yıl içinde kazandığı parasını harcamayıp yılsonunda zekâtını veriyorsa bunun bir mahzuru yoktur, ancak yılsonunu beklemeden parasını harcamak istiyorsa, parası da bir nisap miktarı veya daha fazla ise parasını harcamadan zekâtını vermesi gerekir.
Keywords
Abstract
Certain conditions are necessary for zakat to be required on a property. One of these conditions is that a lunar year passes over the property, which is called 'one year into the acquisition' in Turkish.
This conditions is only necessary for properties such as animals that yield their profits within a certain period of time and trade goods, it is not necessary for commodities such as soil crops and fruits that are itself profitable. There is a dispute about the necessity of this condition in the zakat of just acquired money. There is no verse stating that the condition of one year into the acquisition is necessary, the subject is based on hadith narrations and the opinions of Companions. There are four hadith narrations that have the same meaning on the subject. However, since the accuracy of these hadiths was not confirmed, the Companions did not agree on the issue, and two opinions were narrated from the Companions on the subject. While the majority of the Companions considered the condition of one year into the acquisition necessary, some of them did not consider it necessary, saying that zakat must be given without waiting one year into the acquisition, when a nisab amount of wealth is acquired. According to a third view, if a person does not spend the money he earns during the year and gives zakat at the end of the year, there is no harm in it, however, if he wants to spend his money without waiting for the end of the year, he has to give zakat without spending his money, if his money is at a nisab or more. Since the condition of one year into the acquisition is based on hadith narrations, in this article, the hadiths related to the subject will be criticised, the pros and cons of the Companions and the followers will be mentioned, the different approaches of contemporary scholars will be conveyed and the subject will be evaluated in the context of today's economic conditions.
Keywords
- Accac, Muhammed Hatib, Usûlü’l-Hadis, Ulûmuhü ve Mustalahâtuhü, Dımaşk: Dâru’l- Fikr, 1989.
- Aktan, Hamza, Ahmet Tabakoğlu’nun, “Nisâb, Para ve Gelir Dağılımı” adlı tebliğine ait müzakeresi, Zekât Nisâbı ve Fitre Miktarının Çağdaş Parasal Değeri (Sempozyum tebliğ ve müzakereleri), Bursa: Kurav Yayınları, 2007.
- Dârekutnî, Ali b. Ömer (385/868), Sünenü Dârekutnî, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1996.
- Dumlu, Emrullah, Ticaret Mallarının Zekâtı, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2012.
- Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî (275/888), Sünenü Ebî Dâvûd, Beyrut: Dâru’l-Cinân, 1988.
- Ebû Ubeyd, Kasım b. Sellam (224/839), Kitâbü’l-Emvâl, (thk, tlk, Ebû Enes Seyyid b. Receb), Riyad: Dâru’l-Fâdîle, 2007.
- Güman, Osman, “Zekât Nisabına Dair Çağdaş Yaklaşımlar”, Uluslararası İslâm Ekono- misi ve Finansı Araştırmaları Dergisi, Kasım, 2018, Cilt: 4, Sayı: 3.
- Itr, Nuruddin, Menhecü’n-Nakdi fi Ulûmi’l-Hadis, Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 1992.
- İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed b. İbrahim (235/850), el-Musannef, Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 2004.
- İbn Kayyım, Şemsuddin Ebû Abdillah Muhammed b. Ebî Bekir el-Cevzî (751/1350), A’lâmü’l-Muvakkîn an Rabbi’l-Âlemîn, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1997.
- İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezid, el-Kazvinî (275/888), Sünen-ü İbn Mâce, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1996.
- İbn Rüşd, Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd el-Kurtubî (595/1199), Bidâye- tü’l-Müctehid ve Nihâyetü’l-Muktesid, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1996.
- Karadâvî, Yusuf, Fıkhu'z-Zekât, Beyrut: Müessesetü’r –Risâle, 1991.
- Karaman, İslâm Hukuk Tarihi, İstanbul: İz Yayıncılık, 1999.
- Kettanî, Muhammed Abdülhay, Hz. Peygamber’in Yönetimi/et-Terâtî bu’l-İdârî, (trc. Ahmet Özel), İstanbul: İz Yayıncılık 2012.
- Mâverdî, Ebû Hasan Ali b. Muhammed b. Habib (450/1058), el-Hâvi’l-Kebîr, fi Fıkhi’l- Mezhebi’l-İmami’ş-Sâfii, Şerhu Muhteseri’l-Muzenî, (thk. tlk. eş-Şeyh Muhammed Muavved, eş-Şeyh Adil Ahmed), Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994.
- Nevevî, Ebû Zekeriya Muhyuddin b. Şeref (676/1277), el-Mecmu, Beyrut: Dâru İhyâi’t- Turâsi’l-Arabî, 2001.
- San’ânî, Ebû Bekir Abdurrazzâk b. Hammâm (211/827), el-Musannef, Beyrut: 1972.
- Şâtıbî, Ebû İshak İbrahim b. Mûsâ (790/1388), el-Muvâfakât fi Usûli’ş-Şeria, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1997.
- Tan, Zeki, Kur'an’a Göre Toplumun Yapılandırmasında İlim ve Âlimin Rolü, İstanbul: ARK 2010.
- Uludağ, Süleyman, İslam’da Emir ve Yasakların Hikmeti, Ankara: Türkiye Diyanet Vak- fı 2006.
- Yavuz, Yunus Vehbi, İslâm’da Zekât Müessesesi, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1983.
- Yıldırım, Mehmet, Erdoğan’ın “Zekât Nisabının Amacı Dikkate Alınarak Günümüz Ha- yat Standartlarına Göre Yeniden Belirlenmesi” adlı tebliğine ait müzakeresi, Zekât Nisâbı ve Fitre Miktarının Çağdaş Parasal Değeri, Bursa: Kurav Yayınları, 2007.
- Zeriklî, Ebû Gays Muhammed Hayrüddin, b. Muhammed b. Muhammed b. Ali b. Faris (1396/1976), el-A’lâm, Beyrut: Dâru’l-İlmi lil Melâyîn, 2002.
- Zerkâ, Mustafa, el-Medhalü’l-Fıkhiyyü’l-Âmm, Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1998.
- Zeylaî, Cemâlüddin Ebû Muhammed Abdullah b. Yunus (762/1361), Nasbu’r-Râye Tahrîcü Ehâdîsi’l-Hidâye, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2002.
- Zuhaylî, Vehbe (1436/2015), Usûlü’l-Fıkhi’l-İslâmî, Beyrut: Dâru’l-Fikri’l-Muasır, 1986),
- Zuhaylî, Vehbe, el-Fıkhu’l-İslâmî ve Edilletühü, Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 1989.
