Author:
Abstract
1815-1830 yılları arasında gerçekleşen Rum isyanlarından sonra Rumlar bağımsızlıklarını kazanmışlardır. Rum milleti Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan sadık bir tebea iken, bir takım tahriklerin etkisiyle devletin başına bir de 'Yunan gailesi' açmışlardır. Rumların bağımsızlıklarını kazanmasında, dahilî ve haricî pek çok faktörün bir araya geldiğini söylemek mümkündür. Ancak Rum ihtilali konusunda yapılan çalışmalarda genelde haricî faktörler üzerinde durulmuş, dahilî faktörler ayrı bir başlık halinde pek ele alınmamıştır. Nitekim incelemeye tabî tuttuğumuz Ahmed Cevdet Paşa'nın Tarih'inde de Rum İhtilali'nin dahilî sebepleri şeklinde ayrı bir başlık bulunmamaktadır. Oysa haricî faktörlerin etkisi ancak dahilde yaşanan bir takım siyasî karışıklıklara paralel olarak artmakta ya da azalmaktadır. Dolayısıyla çalışmamızda da Ahmed Cevdet Paşa'nın Tarih'i esas alınarak, diğer tarihi kaynakların ve arşiv belgelerinin satır aralarında kalan dahilî faktörlere işaret edilecektir. Rum ihtilal hareketlerinin başlamasında rol oynayan dahili faktörlerin başında bürokrat kademesi gelmektedir. Bazı Osmanlı bürokratlarının basiretsiz davranması veya kabiliyetsiz oluşu, Rumların hareketlenmelerinin tespit edilerek, erken tedbir alınmasını geciktirmiştir. Mısır'da Mehmet Ali Paşa, Yanya'da Tepedenlenli Ali Paşa, İstanbul'da Halet Efendi gibi bürokratlar bu çerçevede ilk söylenebilecek bürokratlardır. Bürokratların basiretsiz davranışları aynı zamanda Osmanlı Devleti'nin merkezî idaresinin de zayıflamasına sebep olmuş, bundan dolayı Osmanlı Devleti İran, Şam gibi merkezden uzak yerlerde de sorunlar yaşamıştır. Hem bürokratların bu hareketleri hem de buna bağlı olarak diğer eyaletlerdeki karışıklıklar, devletin Rumların fesat hareketleri ile yeteri kadar ilgilenememesi sonucunu ortaya çıkarmıştır.
Keywords
Abstract
After the Greek rebellions, between the years 1815-1830, Greeks gained their independence. The Greek nation have caused a 'Greek problem' due to a few of provocations, while living in the Ottoman Empire as loyal nation. Greeks gain their independence can be said of many factors coming together, internal and external. However, external factors, often standing on studies conducted on the Greek revolution, there has not been subject of a separate study's internal factors. The fact that in the History of Ahmed Cevdet Pasha not opened a separate heading shaped the interiror reasons of Greek rebellion. The effect of external factors are increases or decreases in parallel some interiror political confusions. In this study will be presented the internal factors, remaining between the lines of the History of Ahmed Cevdet Pasha, other historical sources and the archive documents. At the beginning of the the internal factors that play a role in the initiation of movements Greek revolution is Ottoman bureaucrats. Some Ottoman bureaucrats behave short-sighted and their talentless delayed detection of Greek movements. In this context the first bureaucrats can be said in Yanya Tepedelenli Ali Pacha, in Egypt Mehmet Ali Pacha and in Istanbul Halet Efendi. At the same time, the behavior of bureaucrats short-sighted have resulted the weakening of the Ottoman Empire in the central administration and then the Ottoman Empire has faced problems in areas far from the center, as Iran and Damascus. The behaviors of bureaucrats as well as the confusion in other states, has revealed that the take care of enough with the movements of the Greek mischief.