Author:
Abstract
Allah-insan ilişkisi kelamın ve felsefenin en önemli problemlerinden biridir. Allah mutlak varlıktır. Her şey değerini ondan alır. İnsan Allah’ın yarattığı varlıklar arasında seçkin bir konuma sahiptir. Kimi kelam ekolleri Allah’ı daha fazla yüceltme adına insanı sıradan bir eşya konumuna indirgemişlerdir. Bu düşünce Batı’da bütünüyle tanrıyı yok sayan ateist humanizm ve ateist varoluşçuluk gibi düşünce akımlarını doğurmuştur. Söz konusu düşünce akımlarının etkisinde kalan kimi Müslüman düşünürler de İslam dünyasında Ehl-i sünnetin en önemli temsilcilerinden biri olan Eş’arî kelam ekolünü eleştirmişlerdir. Bu eleştirilerde kısmen haklılık payı vardır. Ehl-i sünnetin diğer temsilcisi olan İmam Maturidî ve Onu takip eden kelamcılar, insanın değeri ve hürriyeti konusunda Kur’an’ın özüne daha uygun görüşler ortaya koymuşlardır. Bunlar, insanın değeri ve özgürlüğü adına dinleri eleştiren düşünce akımlarının şüphelerini de giderici mahiyettedir.
Keywords
Abstract
God-human relationship is one of the most important problems in Kalam and Philosophy. God is absolute entity, everything gets its value from him. Human being has an eminent position among the creatures God has created. Some schools of Islamic Philosophy degrade Human into an ordinary stuff in purpose of exalting God more. This thought has produced philosophies like atheist humanism and existentialism which deny the existence of God. Some Muslim philosophers who are influenced by aforementioned philosophies criticized school of “Esari” which is one of the most important representatives of “Ehli Sunnet” in Islamic world. These criticisms have a portion of righteousness. Imam Maturidi who is another representative of “Ehli Sunnet” and philosophers who belong to the same school express thoughts which are more parallel with the core of Quran regarding the value and freedom of human being. These thoughts eliminate the doubts of abovementioned philosophies which criticize religions in terms of the value and freedom of human being.