Âhilikte Şiîlik Etkisi ve Âhiliğin Anadolu'da Alevîliğe Tesirleri Meselesine İlişkin Bazı Değerlendirmeler
Author:
Abstract
Bu makalede Ahilik üzerine yapılmış çalışmalarda görülen bazı tespit ve iddialar tartışılmaktadır. Fütüvvet, bir Şiîlik faaliyeti midir, Şiî olan özellikleri var mıdır? Fütüvveti kendilerine şiar edinenlerin, yiğitlik bakımından örnek kahramanının Hz. Ali olması; geleneksel olarak baş feta telakkî edilen Hz. Ali'ye, ilk pîr olması hasebiyle bağlılığın iddia edilmesi; Bağdat'ta görüldüğü gibi fütüvvetin bir grubunun idaresinin bir Hz. Ali taraftarına verilmesi; Ahilerin secerelerini Hz. Ali'ye kadar ulaştırmaları; Büveyhîler döneminde Bağdat'ta fütüvvet müessesesine mensup bazı Şiîlerin varlığına şahid olunması; Ahi birliklerini etkileyen fütüvvet müessesesinde Seyyidü'lFityan olmuş Abbasî halifesi Nasır Lidinillah'ın Şiîliği ve fütüvvette rolü meselesi; onun himayesinde kurulan Anadolu Fütüvveti'nde Şiî nüfuzuna yararlı bazı özellikler; Anadolu'da telif edilen “Fütüvvetname”lerin Hz. Ali yanlısı anlayış doğrultusunda yazılmış oldukları ve bazı “Fütüvvetname”lere göre, Ahilerin “Seyfî” kolunun Hz. Ali'den geliği gibi hususlar fütüvvetle Şiîlik ilişkisi kurulmasında etkili konulardan bazılarıdır. Ahilikle Alevîlik arasında ilişki kurulması da, bazı kavram, adaberkan ve merasimlerin benzerlikleri, bazı Fütüvvetname nüshalarının ŞiîBatınî bir öz taşıması gibi hususlardır
Keywords
Abstract
Some Evaluations About the Case of Shia Influence on Ahi Community and Effects of Ahi in Anatolian Alevism In this communique, some determinations and arguments which shown at research made on Ahi community are discussed. Futuvvet, Is this an Shiah activity?, Have this any Shiah characteristic? Like matters of Being Ali as Guide hero in terms of bravery in people who adopt as slogan to Futuvvet by themselves view; assertion loyalty to Ali who is regarded as main feta traditionally; assigning of one follower of Ali for administration of one of Futuvvet groups like occured in Bagdad; by Ahis, carrying of their pedigrees to Ali; being witness of existence of Shiah persons belong Futuvvet foundation, under Buveyhîs; matter of Shiah of Abbasid Caliph Nasır Lidinillah who became Seyyidul Fityan in Futuvvet foundation, influencer of Ahi community, and his role in Futuvvet; some characteristics of Anatolian Futuvvet established under auspices of him that useful for Shiah authority; being of written as Ali sided of Fütuvvetnames compiled in Anatolia and according to some Futuvvetname, deriving of Seyfi troup of Ahi Community from Ali; are some effectual subjects in establishing Shiah relationship with Futuvvet. As well establishing relationship between Ahism and Alevism is a matter such alikeness of some terms, customary procedure (adaperkan) and ceremonies, having ShiahBatıni spirit of some Futuvvetname editions