Author :
Abstract
Yunus Emre XIII. yüzyılın ikinci yarısında ve XIV. yüzyılın başlarında yaşamış büyük bir Türk şâir ve düşünürdür. Anadolu’da ayrılık tohumlarının ekildiği bunalımlı bir döneminde sevgi ekseni üzerinde “yaratılanı hoşgör, Yaratandan ötürü” anlayışı ile geniş halk kitlelerine İslâmın inancını ve ahlâkını sevdirmiştir. O, hikmet dolu imtihan dünyasında ebedî hayatı kazanmanın yöntem ve metodlarını şiirlerinde göstermiştir. İlâhî ve kasîde şiirin biçim ve türlerindendir. Yunus Emre’nin çoğu gazel biçiminde ilâhîleri vardır. Düşünceleri, görüşleri kasîde, şiir ve ilâhî türleri ile tasavvuf ve halk edebiyatında güncelliğini hâlâ korumaktadır. Bu makâlede büyük şâir ve düşünür Yunus Emre’nin din anlayışında imân esasları incelenip değerlendirilecektir.
Keywords
Abstract
Yunus Emre is a great Turkish poet and philosopher who lived in the second half of XIII and the beginning of XIV century. During the time of depress and separation in Anatolia, he preached the morality and faith of Islam to the masses through his understanding of “love the creature for the sake of the Creator.” In his poems, he showed the methods for gaining eternal life in the world. The hymns and odes are among types of his poetry. Yunus Emre has hymns in the form of ghazal. His thoughts retain freshness through his eulogies, poems and hymns alongside the mysticism and folklore. This article examines the principles of faith in religious understanding of the great poet and philosopher Yunus Emre.
Keywords
- Akçay, Mustafa, Peygamberlere İmân, DİB Yayınları, Ankara, 2014.
- Aydın, Hüseyin, Meleklere İmân, İslâm İnanç Esasları, Ed: Şaban Ali Düzgün, Grafiker Yayınla- rı, Ankara, 2013.
- Bağdadî, Ebû Mansûr Abdulkâhir, Usulu’d-Din, Tahk: A.Şemseddin, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2002.
- Bakıllanî, Ebûbekir, el-İnsâf, Tahk: M.Zâhid el-Kevserî, y.y., Kahire, 1413/1993.
- Bayrakdar, Mehmet, Yunus Emre ve Aşk Felsefesi, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara, 1991.
- Buharî, Ebû Abdullah, el-Camiu’s-Sahih, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981.
- Cebecioğlu, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Rehber Yayınları, Ankara, 1997.
- Cürcanî, Seyyid Şerîf, et-Ta’rîfât, Neşr: İbrâhim el-Ebyârî, y.y., Beyrut,1413/1992.
- Çelebi, İlyas, Kitaplara İmân, DİB Yayınları, Ankara, 2014.
- Çınar, Mahmut, “Zarûrât-ı Diniyye” DİA, cilt: 44, İstanbul, 2013.
- Ebu Hanife, Nu’man b. Sabit, el-Fıkhu’l-Ekber, Terc: Mustafa Öz, İmam-ı A’zam’ın Beş Eseri, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul, 2011.
- Emre, Yunus, Risâletü’n-Nushiyye, Haz: Mustafa Tatcı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1991.
- Gazâli, Ebû Hamid, el-İktisâd fi'l-İ'tikad, Trc: Abdulhalık Duran, İtikadda Orta Yol, Hikmet Neşriyat, İstanbul, 2004.
- Gölpınarlı, Abdülbaki, Menâkıb-i Hünkâr Hacı Bektaş-ı Veli, Vilâyetnâme, Inkılap Yay., İstan- bul, 1958.
- Güneş, Kamil, Meleklere İmân, DİB Yayınları, Ankara, 2015.
- Isfehâni, Râgıb, el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân, Tahk: S.A. Ravâviri, y.y., Beyrut, 1992.
- İbn Hanbel, Ahmed, el-Müsned, y.y., Mısır, 1954.
- Kadî Abdulcebbâr, Şerhu’l-Usûli’l-Hamse, Çev: İlyas Çelebi, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, İstanbul, 2013.
- Karadaş, Cağfer, Kadere İmân, DİB Yayınları, Ankara, 2014.
- Karataş, Turan, Yunus Divânı, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2004.
- Kazancı, A.Lütfi, Peygamberler Tarihi, y.y., İstanbul, 1997.
- Köprülü, Fuat, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, DİB Yayınları, Ankara, 1976.
- Mâtürîdî, Ebû’l-Mansur, Kitâbu’t-Tevhid, Haz: Bekir Topaloğlu, Muhammed Aruçi, İSAM ya- yınları, Ankara, 2005.
- -----------, Te’vîlâtü’l-Kur’ân, Bekir Topaloğlu, Mîzân Yayınları, İstanbul, 2005.
- Müslim, Ebû’l Hüseyin, es-Sahih, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981.
- Nesefi, Ebû’l-Muîn, Tabsıratü’l-Edille fi Usuli’d-Din, Tahk: Hüseyin Atay-Şaban Ali Düzgün, DİB Yayınları, Ankara, 2004.
- Oral, Osman, Sistematik Kelâm, Tiydem Yayınları, Ankara, 2014.
- ----------, “İmânın Sosyal Hayatta Tezâhürleri, Doğruluk, Güzel Ahlâk, Sevgi ve Kardeşlik”, Bi- limname, Sayı: XXVII, Yıl: 2014/2.
- ----------, “Akâid ve Kelâm İlmi Açısından İmânın Kısımları, Derecesi ve Rükünleri”, Dicle Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl:7 Sayı:13, Nisan 2015.
- Ovacı, Vahap, “Usül-i Pezdevi Sistematiğinde Hüsün-Kubuh” Bozok Üniversitesi İlahiyat Fa- kültesi Dergisi, sy. 4, Yıl: 2013.
- Pür, İlyas, Yunus Emre’de Dini Hayatın Psikolojisi, Çukurova Üniv. SBE, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Adana, 2008.
- Râzî, Fahreddin, Mefatihu’l-Gayb, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1990.
- ----------, Mealimu Usuli’d-Din, Terc: Nadim Macit, y.y., Erzurum, 1996.
- ----------, Esasu’t-Takdis fi İlm-i Kelâm, Çev: İbrahim Coşkun, İz Yay., İstanbul, 2014.
- Sabunî, Nureddin, el-Bidâye fi Usuli’d-Din, Terc: Bekir Topaloğlu, Mâtüridiyye Akâidi, DİB Yayınları, Ankara,1995.
- Taftazanî, Saduddin, Şerhu’l-Makâsıd,Tahk:A.Umeyre, S.M.Şeref, y.y.,Beyrut, 1998.
- -----------, Şerhu’l-Akâid, Haz: Süleyman Uludağ, Kelâm İlmi ve İslâm Akaidi, Dergah Yayınları, İstanbul, 2013.
- Tahavi, Ebu Cafer, Akâid Metni, Çev: Muammer Esen, İslâm İnanç Esasları, Grafiker Yayınları, Ankara, 2013.
- ---------, Yunus Emre Divanı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, İstanbul, 1997.
- ---------, Yunus Emre Külliyatı, Yunus Emre Divânı İnceleme, H Yayınları, İstanbul, 2008.
- ---------, Divân, DİB Yayınları, Ankara, 2012.
- ---------, “Yunus Emre”, DİA, cilt: 43, İstanbul, 2013.
- Tirmizi, Ebû İsa Muhammed, es-Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981.
- Topaloğlu, Bekir, Allah’ın Varlığı, DİB Yayınları, Ankara, 1992.
- Toprak, Burhan, Yunus Emre Divânı, Odunpazarı Belediyesi Yayınları, İstanbul, 2006.
- Toprak, Süleyman, Âhirete İmân DİB Yayınları, Ankara, 2014.
- Yaşar, Selahattin, Yunus Emre, Hayatı, Sanatı ve Tefekkürü, Yeni Asya Yayınları, İstanbul, 1991.
- Yeşilyurt, Temel, Rü’yetullah Sorunu, Kubbealtı Yayıncılık, Malatya, 2001.
- Yılmaz, Nuran, “Kültürümüzden Atasözlerimize Yansıyan İslâm Dininin İnanç Esasları”, Tur- kish Studies, S:2, no.2/4, ss.1077-1094, Yıl:2007.
