KUR’AN’A GÖRE DİNİN TOPLUMSAL BÜTÜNLEŞMEDEKİ ROLÜ

Author :  

DOI : 10.17540/hy.v9i17.295
Year-Number: 2016-17
Language :
Konu :
Number of pages: 21-116
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Bu araştırmada Kur’an’ın toplumsal bütünleşme konusuyla ilgili yaklaşımı incelenmiştir. Önce, sosyolojinin “bütünleşme” olgusuna getirdiği tanımlara, bütünleşmeyi kolaylaştıran bütünleşme durumlarına, toplumda bütünleşmeyi sağlayan bazı unsurlara, bütünleşmenin toplum üzerinde oluşturduğu etkilere, sosyal bütünleşme önünde engel oluşturan hususlara, sosyal bütünleşmenin sosyal çözülmeyle ilişkisine yer verilmiştir. Sosyolojik bir gerçeklik olarak dinin toplumsal bütünleşme üzerindeki etkisi ele alınmıştır. Bu bağlamda dinin toplumsal bütünleşme üzerindeki etkisini kabul eden kuramcıların görüşleri, dinin toplumsal bütünleştirme işlevini nasıl yerine getirdiği konusu, dinî tecrübenin boyutlarından birisi olarak dinî bütünleşme, dinî bütünleşmenin psiko-sosyal temelleri, dinin toplumu bütünleştirici olabilmesinin şartları, din ve değerler eğitiminin toplumsal bütünleşmedeki yeri işlenmiştir. Daha sonra toplumsal bütünleşme konusu ile ilgili Kur’an kavram ve tasvirleri müfessirlerin yorumları doğrultusunda değerlendirilmiştir. Bu âyetlerin toplumsal bütünleşme konusuna delaletleri gösterilmiştir.

Keywords

Abstract

The present study aimed to analyze the approach of Koran on social integration. Initially, the sociological definitions of “integration,” the conditions that facilitate integration, certain factors in society that enable integration, the effects of integration on the society, the aspects that hinder social integration, and the relationship between social integration and social disintegration were discussed. The effect of religion as a sociological reality on social integration was addressed. Thus, the views of theoreticians, who admit the effects of religion on social integration, the issue of how religion functions in social integration, religious integration as a dimension of religious experience, psycho-social foundations of religious integration, the conditions for religion to become a social integrator, and the role of religion and values education in social integration were further investigated. Later on, concepts and depictions in Koran about integration were assessed using the interpretations of glossators. Indications in these verses for social integration were demonstrated.

Keywords

Kaynakça

  • Adak, Nurşen, “Sosyoloji ve Sosyal Problemler”, Sosyal Problemler Sosyolojisi, Editör: Nurşen Adak, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2009.
  • Akay, Hasan, İslâmî Terimler Sözlüğü, İşaret Yayınları, İstanbul, 1995.
  • Akbaba, Sırrı, “Sosyal Bütünleşmenin Psiko-Sosyal Temelleri”, Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı: 11, 2005.
  • Akça, Gürsoy, “İptidai Kavimlerde Din Anlayışları Teorileri ve Emile Durkheim”, Tabula Rasa- Felsefe&Teoloji, sayı: 3/9, 2003.
  • Akdoğan, Ali, “Bireysel ve Toplumsal Hayatta Ahlaka Olan İhtiyaç ve İslâm”, EKEV Akademi Dergisi, sayı: 8/18, 2004.
  • -----------, Ali, Din Sosyolojisi, STS Yayınları, Ankara, 2013.
  • Aktaş, Aliye Mavili, Grup Süreci ve Grup Dinamikleri, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 1997.
  • Akyüz, Hüseyin, Kurumlar Sosyolojisi, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2008.
  • Akyüz, Vecdi, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi, İstanbul, 1998.
  • Albayrak, Ahmet, “Dinî Tecrübenin Dışa Vurum Problemi”, Milel ve Nihal İnanç Kültür ve Mito- loji Araştırmaları Dergisi, sayı: 2/2, 2005.
  • Altaş, Nurullah, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretimi, Nobel Yayın Dağıtım, An- kara, 2001.
  • Altıkardeş, İsmet, Din ve Sosyal Bütünleşme, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2004.
  • Argyle, Michael, Benjamin Beit-Hallahmi, “Dinî Davranış Teorileri”, Çev. Ali Kuşat ve diğerleri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: 16, 2004.
  • Arslanoğlu, İbrahim, Genel Sosyoloji Ders Notları, Gazi Kitabevi, Ankara, 2012.
  • -------------, İbrahim, Sosyo-Kültürel Bütünleşme ve Türkiye’de Bölücülük”, Yeni Forum Dergisi, sayı: 17/328, 1996.
  • Arvasi, Seyyid Ahmet, İnsanın Yalnızlığı, Burak Yayınevi, İstanbul, 1996.
  • Aslantürk, Zeki, Amman, M. Tayfun, Sosyoloji Kavramlar Kurumlar Süreçler Teoriler, M.Ü.İ.F.V. Yayınları, İstanbul, 1999.
  • Ateş, Süleyman, Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, 1991.
  • Avcıoğlu, Gürcan Şevket, “Kriz Dönemlerinde Sosyal Bütünleşme: Milli Mücadele Örneği”, Tari- hin Peşinde Uluslar Arası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, sayı: 10, 2013.
  • Aydın, Hüseyin, Günümüz Toplumunda İman Problemi, Karakoç Yayınları, Ankara, 1995.
  • Aydın, Mustafa, Güncel Kültürde Temel Kavramlar, Açılım Kitap, İstanbul, 2011.
  • --------, Mustafa, Kurumlar Sosyolojisi, Vadi Yayınları, Ankara, 2000.
  • --------, Mustafa, Sistematik Din Sosyolojisi, Açılım Kitap, İstanbul, 2014.
  • Aydın, Ömer, Kur’an-ı Kerîm’de Îman-Ahlâk İlişkisi, İşaret Yayınları, İstanbul, 2007.
  • Ayhan, Bünyamin, “Olağanüstü Durumlarda Toplumsal Dayanışma ve Bütünleşmeye Basının Katkısı: Milli Mücadele Dönemi Türk Basını” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: 19, 2008.
  • Ayhan, Halis, Eğitim Bilimine Giriş, Şûle Yayınları, İstanbul, 1995.
  • --------, Halis, Eğitime Giriş ve İslâmiyetin Eğitime Getirdiği Değerler, Damla Yayınevi, İstan- bul, 1986.
  • Ayten, Ali, Psikoloji ve Din: Psikologların Din ve Tanrı Görüşleri, İz Yayıncılık, İstanbul, 2006.
  • Bacon, Francis, Denemeler, Çev. Akşit Göktürk, Y.K.Y., İstanbul, 2000.
  • Başer, Sait, Toplumsal Aklı Anlamak, Ataç Yayınları, İstanbul, 2006.
  • Baydar, Ahmet, Modern Yalnızlığa Karşı Evrensel İslâm Ailesi, Beyan Yayınları, İstanbul, 2005.
  • Bayraklı, Bayraktar, Kadın Sevgi ve Temel Haklar, Bayraklı Yayınları, İstanbul, 2001.
  • Bayyiğit, Mehmet, “Dinin Ferdî ve Sosyal Rolü Üzerine Genelleme”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: 3, 1994.
  • ---------, Mehmet, “Sosyolojinin Din Serüveni ve İslâm (Kur’an) Sosyolojisi”, Eskiyeni Dergisi, sayı: 22, 2011.
  • Berger, Peter L., Kutsal Şemsiye: Dinin Sosyolojik Teorisinin Ana Unsurları, Çev. Ali Coşkun, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2015.
  • Beşirli, Hayati, “Toplumsallaşma”, Sosyolojiye Giriş, Editörler: İhsan Çapcıoğlu, Hayati Beşirli, Grafiker Yayınları, Ankara, 2013.
  • -------, Vejdi, Sosyal Çözülme ve Din, Etüt Yayınları, Samsun, 1997.
  • Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur’anı Kerim’in Türkçe Meali Âlisi ve Tefsiri, Bilmen Yayınevi, İstan- bul, 1985.
  • Bilton, Tony ve diğerleri, Sosyoloji, Çev. Kemal İnal ve diğerleri, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2009.
  • Bin Nebi, Malik, Kültür Sorunu ve Bir Toplumun Doğuşu, Çev. Salih Özer, Ankara Okulu Ya- yınları, Ankara, 2000.
  • Bolay, Süleyman Hayri, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2009.
  • Bottomore, T. B., Toplumbilim, Çev. Ünsal Oskay, Der Yayınları, İstanbul, 1998.
  • Bozkurt, Mehmet, İslâm Hıristiyanlık Yahudilikte İnanç ve İbadetlerin Felsefi ve Sosyolojik Boyutları, Özyurt Matbaacılık, Ankara, 2013.
  • Bozkurt, Veysel, Değişen Dünyada Sosyoloji, Ekin Yayınevi, Bursa, 2008.
  • Bulut, Ramazan, “Okulda Din Öğretiminin Toplumsal Temel ve İşlevleri, Uşak Üniversitesi Sos- yal Bilimler Dergisi, sayı: 4/1, 2011.
  • Cebeci, Suat, Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi, Akçağ Yayınları, Ankara, 1996.
  • Certel, Hüseyin, “Dini Hayatta İbadetin Yeri ve Önemi”, Dinî Araştırmalar, sayı: 2/4, 1999.
  • -------, Hüseyin, Din Psikolojisi, Andaç Yayınları, Ankara, 2003.
  • Cezâirî, Ebû Bekr Câbir, Eyseru’t-Tefâsîr, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1995.
  • Collins, Randall, Makowsky, Michael, Toplumun Keşfi, Çeviri Editörü: Nurgün Oktik, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2014.
  • Coser, Lewis A., Sosyolojik Düşüncenin Ustaları, Çev. Himmet Hülür ve diğerleri, De Ki Basım Yayım, Ankara, 2009.
  • Coşkun, Ali, “Sosyal Bütünleşme Sosyal Çözülme ve Din”, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, sayı: 13, 2004.
  • Çağrıcı, Mustafa, “İslâm Ahlâkı”, İlmihal, T.D.V. Yayınları, Ankara, 2009.
  • Çapcıoğlu, İhsan, “Toplumsal Statü ve Toplumsal Rol”, Sosyolojiye Giriş, Editörler: İhsan Çap- cıoğlu, Hayati Beşirli, Grafiker Yayınları, Ankara, 2013.
  • Çelik, Mustafa, Vahdet Şuuru, Yenidoğan Yayın Dağıtım, İstanbul, 2006.
  • Çetin, İsmail, İman ve İnkârın Felsefî Temelleri, Emin Yayınları, Bursa, 2010.
  • Çıvgın, İzzet, Yardımcı, Remzi, Sosyolojiye Giriş, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2007.
  • Demir, Ömer, Acar, Mustafa, Sosyal Bilimler Sözlüğü, Vadi Yayınları, Ankara, 1997.
  • Demircan, Adnan, Kabile Toplumundan Akide Toplumuna, Beyan Yayınları, İstanbul, 2009.
  • Demirci, Muhsin, Kur’an’a Göre İnsan ve Sorumlulukları, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2010.
  • Dodurgalı, Abdurrahman, Din Eğitimi ve Öğretiminde İlkeler ve Yöntemler, M.Ü.İ.F.V. Yayın- ları, İstanbul, 1999.
  • Doğan, Metin, “Kur’an Peygamber ve Toplum”, Kur’an Sosyolojisi Üzerine Denemeler, Editör: Mehmet Bayyiğit, Yediveren Kitap, Konya, 2003.
  • Doğan, Recai, “Yaygın Din Eğitiminin Neliği”, Din Eğitimi El Kitabı, Editörler: Recai Doğan, Remziye Ege, Garfiker Yayınları, Ankara, 2012.
  • Dönmezer, Sulhi, Toplumbilim, Beta Basım Yayım, İstanbul, 1994.
  • Duman, Betül, Alacahan, Osman, “Sosyal Kaynaşma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, sayı: 15/1, 2010.
  • Duman, M. Zeki, Beyânu’l-Hak, Fecr Yayınevi, Ankara, 2006.
  • Durkheim, Emile, Dini Hayatın İlkel Biçimleri, Çev. Fuat Aydın, Ataç Yayınları, İstanbul, 2005.
  • Duvıgnaud, Jean, Sosyolojiye Giriş, Çev. Samih Tiryakioğlu, Varlık Yayınları, İstanbul, 1977.
  • Ece, Hüseyin K., İslâm’ın Temel Kavramları, Beyan Yayınları, İstanbul, 2013.
  • Er, İzzet, Sosyalleşme Sosyal Gelişme ve İslâm, Furkan Kitabevi, Bursa, 1988.
  • Erçetin, Ş. Şule, Lider Sarmalında Vizyon, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2000.
  • Erdem, Hüsameddin, Son Devir Osmanlı Düşüncesinde Ahlâk, Değerler Eğitimi Merkezi Ya- yınları, İstanbul, 2006.
  • Eren, Selim, “Toplumsal Norm Ahlâk ve Din”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergi- si, sayı: XI/2, 2007.
  • Ergil, Doğu, Toplum ve İnsan, Hayat Yayıncılık, İstanbul, 2012.
  • Erkal, Mustafa E., Baloğlu, Burhan, Baloğlu, Filiz, Ansiklopedik Sosyoloji Sözlüğü, Der Yayınla- rı, İstanbul, 1997.
  • Erkal, Mustafa, Sosyal Meselelerimiz ve Sosyal Değişme, Mayaş Yayınları, Ankara, 1984.
  • ------,Mustafa E., Sosyoloji: Toplumbilimi, Der Yayınları, İstanbul, 1998.
  • Eroğlu, Feyzullah, Davranış Bilimleri, Beta Basım Yayım, İstanbul, 1995.
  • Fadlallah, Muhammed Hüseyin, İnsan ve Hayat, Çev. Ali Kaya, Şura Yayınları, İstanbul, 1998.
  • Fârûkî, İsmail Râci, Luis Lâmia el-Fârûkî, İslâm Kültür Atlası, Çev. Mustafa Okan Kibaroğlu, Zerrin Kibaroğlu, İnkılâb Yayınları, İstanbul, 1999.
  • Fichter, Joseph, Sosyoloji Nedir?, Çev. Nilgün Çelebi, Attila Kitabevi, Ankara, 1996.
  • Freyer, Hans, Din Sosyolojisi, Çev. Turgut Kalpsüz, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Ya- yınları, Ankara, 1964.
  • Fromm, Erich, Sevme Sanatı, Çev. Yurdanur Salman, Payel Yayınları, İstanbul, 1995.
  • Furseth, Inger, Repstad, Pal, Din Sosyolojisine Giriş: Klasik ve Çağdaş Kuramlar, Çev. İhsan Çapcıoğlu, Halil Aydınalp, Birleşik Yayınevi, Ankara, 2013.
  • Gazalî, Ebû Hâmid Muhammed, İhyâu Ulûmi’d-Dîn, Çev. Sıtkı Gülle, Huzur Yayın-Dağıtım, İstanbul, 2008.
  • Giddens, Anthony, Sosyoloji, Çev. Hüseyin Özel ve diğerleri, Ayraç Yayınevi, Ankara, 2000.
  • Gölcük, Şerafeddin, Kur’an ve İnsan, Esra Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Güler, İlhami, İman Ahlâk İlişkisi, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2003.
  • Günay, Ünver, “Din ve Sosyal Bütünleşme”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 6, 1989.
  • --------, Ünver, “Dindarlığın Sosyolojisi”, Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi, Editörler: Ünver Günay, Celaleddin Çelik, Karahan Kitabevi, Adana, 2006.
  • --------, Ünver, “Gabriel Le Bras’a Göre Din Sosyolojisinin Araştırma Alanları ve Yöntemleri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: 2, 1988.
  • --------, Ünver, Din Sosyolojisi, İnsan Yayınları, İstanbul, 1998.
  • Güneş, Yılmaz, Sosyoloji Dersleri, Denge Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Güngör, Erol, Ahlâk Psikolojisi ve Sosyal Ahlâk, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 1995.
  • Güngör, Özcan, “Kur’an’da Sosyal Bütünleşme”, Diyanet İlmi Dergi, sayı: 40/3, 2004.
  • Gürdal, Salih, Tevhid ve Şirk, Beyan Yayınları, İstanbul, 1983.
  • Gürses, İbrahim, Dindarlık ve Kişilik, Emin Yayınları, İstanbul, 2010.
  • Güven, H. Sami, Toplumbilim, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa, 1999.
  • Hacımüftüoğlu, Esra, Kur’an-ı Kerim’in İrşad Üslubu, T.D.V. Yayınları, Ankara, 2013.
  • Halbwahs, M., “Bireysel Hafıza ve Kolektif Hafıza”, Çev. D. Başak, Lapsus, sayı: 2, 2007.
  • Halife, Abdullah H. M., “İslâm’da Suç Eğilimine Karşı Koruyucu Bir Mekanizma Olarak Dindar- lık”, İslâmî Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 2, 1994.
  • Halil, İmadüddin, İslâm’ın Tarih Yorumu, Çev. Ahmet Ağırakça, Risale Yayınları, İstanbul, 1988.
  • Hamid, Abdülvahid, İslâm Fıtrî Yol, Çev. Murat Çiftkaya, Kitabevi, İstanbul, 1997.
  • Hamidullah, Muhammed, İslâm’a Giriş, Çev. T.D.V. Yayınları, Ankara, 1996.
  • Hançerlioğlu, Orhan, İslâm İnançları Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1994.
  • Hicâzî, Muhammed Mahmûd, et-Tefsîru’l-Vâzıh, Dâru’l-Ceyl, Beyrut, 1991.
  • Hogg, Michael, Sosyal Psikolojik Açıdan Grupta Bütünleşme, Çev. Aliye Mavili Aktaş, Sistem Yayıncılık, 1997.
  • Hökelekli, Hayati, Din Psikolojisi, T.D.V. Yayınları, Ankara, 1993.
  • İbn Âşûr, M. Tahir, İslâm İnsan ve Toplum Felsefesi, Çev. Vecdi Akyüz, Rağbet Yayınları, İs- tanbul, 2000.
  • İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdulhak İbn Ğâlib el-Endelûsî, el-Muharreru’l-Vecîz fî Tefsîri’l- Kitâbi’l-Azîz, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1993.
  • İbn Haldun, Abdurrahman İbn Muhammed, Mukaddime, Çev. Halil Kendir, Yeni Şafak Kültür Armağanı, İstanbul, 2004.
  • İbn Kesîr, İmâduddîn Ebu’l-Fidâ İsmail, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1997.
  • İçli, Gönül, Sosyolojiye Giriş, Anı Yayıncılık, Ankara, 2011.
  • İşçi, Metin, Sosyal Yapı ve Sosyal Değişme, Der Yayınları, İstanbul, 2000.
  • İz, Mahir, Din ve Cemiyet, Kitabevi, İstanbul, 1990.
  • Kalkan, Ahmed, Ansiklopedik Kur’an Kavramları ve Güncel Yansımaları, Davud Emre Yayı- nevi, İstanbul, 2011.
  • Karaca, Faruk, Din Psikolojisi, Eser Ofset, Trabzon, 2011.
  • Karaca, Mehmet, “Farklılaşma Bütünleşme ve Birlikte Yaşama Üzerine”, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı: 18, 2012.
  • Kardavî, Yusuf, İman ve Hayat, Çev. Abdülvahhab Öztürk, Hilal Yayınları, İstanbul, 2003.
  • Karahan, Abdülkadir, Müslümanlığın Temel Bilgileri, Nurettin Uycan Basımevi, İstanbul, 1981.
  • Kâsimî, Muhammed Cemâluddîn, Tefsîru’l-Kâsimî, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, 1994.
  • Kaya, Kamil, “Sosyolojik Açıdan Din”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 2, 1996.
  • ------, Kamil, Mikrososyoloji ve Toplumsal Grup Tipleri, Fakülte Kitabevi, Isparta, 2002.
  • Kehrer, Günter, Din Sosyolojisi, Çev. Semahat Yüksel, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul, 1992.
  • Kessler, Gerhard, Sosyolojiye Başlangıç, Çev. Z. Fahri Fındıkoğlu, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü 30. Yıl Yayınları, İstanbul, 1985.
  • Kılıç, Ahmet Faruk, Ziya Gökalp’in Din Sosyolojisi, Değişim Yayınları, Sakarya, 2008.
  • Kızılçelik, Sezgin, Erjem, Yaşar, Açıklamalı Sosyoloji Sözlüğü, Saray Kitabevleri, İzmir, 1996.
  • Kîlanî, Macid Arsan, Ulus’tan Ümmet’e, Çev. Murat Serdaroğlu, Pınar Yayınları, İstanbul, 1991.
  • Kirman, Mehmet Ali, Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2004.
  • Koç, Bozkurt, “Kişilik ve Din”, Tabula Rasa Felsefe&Teoloji, sayı: 2/4, 2002.
  • Koyuncuoğlu, İsa, Batı’da Din Sosyolojisi: Teori ve Yöntem Analizleri, Eskiyeni Yayınları, An- kara, 2008.
  • Köktaş, M. Emin, Din ve Siyaset: Siyasal Davranış ve Dindarlık, Vadi Yayınları, Ankara, 1997.
  • --------, M. Emin, Türkiye’de Dinî Hayat, İşaret Yayınları, İstanbul, 1993.
  • Köylü, Mustafa, “Kur’an’ın İnsanlığa Getirdiği Değerler ve Hedefler”, Ondokuz Mayıs Üniversi- tesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 24-25, 2007.
  • -------, Mustafa, “Ruh Sağlığı ve Din: Batı Toplumu Açısından Bir Değerlendirme”, Ondokuz Ma- yıs Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 23, 2007.
  • Kula, M. Naci, Kimlik ve Din, Ayışığı Kitapları, İstanbul, 2001.
  • Kurt, Abdurrahman, “Toplum ve Din”, Sosyolojiye Giriş, Editör: İhsan Sezal, Martı Kitap ve Yayınevi, Ankara, 2003.
  • ------, Abdurrahman, Din Sosyolojisi, Dora Yayınları, Bursa, 2011.
  • Kurtkan-Bilgiseven, Âmiran, “Kur’an ve Sosyoloji İlişkisi ve Bu İlişki Açısından Batı Sosyolojisi Karşısındaki Durumumuz”, Tartışmalı İlmî Toplantılar Dizisi; Kur’an ve Tefsir Araştırmaları-I, İstanbul, 2000.
  • -----------------------, Âmiran, Din Sosyolojisi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1985.
  • -----------------------, Âmiran, Genel Sosyoloji, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1995.
  • Kurtûbî, Ebû Abdullah Muhammed İbn Ahmed, el-Câmiu li Ahkâmi’l-Kur’ân, Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut, 1993.
  • Kutub, Muhammed, Tevhid, Çev. Nureddin Yıldız, Risale Yayınları, İstanbul, 1990.
  • Kutub, Seyyid, Fî Zılâli’l-Kur’ân, Dâru’ş-Şurûk, Kahire, 1997.
  • Mardin, Şerif, Din ve İdeoloji, İletişim Yayınları, İstanbul, 2010.
  • Marshall, Gordon, Sosyoloji Sözlüğü, Çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 1999.
  • Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed İbn Muhammed İbn Mahmûd, Te’vilâtu Ehli’s-Sünne, Mü- essesetü’r-Risâle, Beyrut, 2004.
  • Mehmedoğlu, Ali Ulvi, Kişilik ve Din, Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, İstanbul, 2004.
  • Merâğî, Ahmed Mustafâ, Tefsîru’l-Merâğî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1998.
  • Mevdûdî, Ebu’l-A’lâ, Tefhîmu’l-Kur’ân, Çev. Muhammed Han Kayani ve Diğerleri, İnsan Yayın- ları, İstanbul, 1989.
  • Mîr, Muntasır, Kur’ânî Terimler ve Kavramlar Sözlüğü, Çev. Murat Çiftkaya, İnkılâb Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Mutioğlu, Halil, “Din Kurumu”, Sosyoloji, Editörler: Feridun Merter, Mustafa Talas, Lisans Ya- yıncılık, İstanbul, 2010.
  • Nasr, Seyyid Hüseyin, İslâm İdealler Gerçekler, Çev. Ahmet Özel, İz Yayıncılık, İstanbul, 2009.
  • Okumuş, Ejder, Toplumsal Değişme ve Din, İnsan Yayınları, İstanbul, 2003.
  • Ozankaya, Özer, Toplumbilim Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1980.
  • Özafşar, Mehmet Emin, “Toplumsal Dayanışma ve Kardeşlik”, İslâm’a Giriş Ana Konulara Yeni Yaklaşımlar, Editör: Bünyamin Erul, D.İ.B. Yayınları, Ankara, 2008.
  • Özgül, Mehmet, İlâhî Kitaplarda Yardımlaşma ve Dayanışma (Tevrat Zebur İncil ve Kur’an-ı Kerim), Çıra Yayınları, İstanbul, 2006.
  • Özkalp, Enver, Sosyolojiye Giriş, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1995.
  • Özsoy, Ömer, Sünnetullah: Bir Kur’an İfadesinin Kavramlaşması, Fecr Yayınevi, Ankara, 1994.
  • Öztürk, Metin, Coşkun, Mustafa Kemal, Sosyoloji, M.E.B., Ankara, 1999.
  • Öztürk, Yaşar Nuri, Kur’an’ın Temel Kavramları, Yeni Boyut, İstanbul, 1999.
  • Pazarlı, Osman, Din Psikolojisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1982.
  • ---------, Osman, Sosyoloji, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1974.
  • Peker, Hüseyin, Din Psikolojisi, Aksiseda Matbaası, Samsun, 2000.
  • Pickthall, Muhammad Marmaduke, İslâm Medeniyetinin Dinamikleri, Çev. Yusuf Kaplan, Kül- liyat Yayınları, İstanbul, 2011.
  • Râzî, Fahreddîn, et-Tefsîru’l-Kebîr, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, 1997.
  • Sa’dî, Abdurrahman İbn Nâsır, Teysîru’l-Kerîmi’r-Rahmân fî Tefsîri Kelâmi’l-Mennân, Mües- setü’r-Risâle, Beyrut, 1996.
  • Said, Cevdet, Değişim Rüzgarları, Çev. Muzaffer Marangozoğlu, Pınar Yayınları, İstanbul, 2005.
  • Salur, Hüseyin, Küresel Çağda Din ve Terör, Çizgi Kitabevi, Konya, 2009.
  • Sanay, Eyyüp, Sosyoloji, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2014.
  • Sancaklı, Saffet, Hz. Peygamberin Mesajlarında Örnek Toplum, Nûn Yayıncılık, İstanbul, 2009.
  • Sarıcık, Murat, İnanç ve Zihniyet Olarak Cahiliye, Nesil Yayınları, İstanbul, 2004.
  • Sarıkçıoğlu, Ekrem, Din Fenomenolojisi, Süleyman Demirel Üniversitesi Yayını, Isparta, 2002.
  • Schaefer, Richard T., Sosyoloji, Çev. Simten Coşan ve diğerleri, Palme Yayıncılık, Ankara, 2013.
  • Sena, Cemil, Tanrı Anlayışı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1978.
  • Seyyar, Ali, Ahlâk Terimleri: Ansiklopedik Sözlük, Beta Basım Yayım, İstanbul, 2003.
  • Sezen, Yümni, İslâm’ın Sosyolojik Yorumu, Birleşik Yayıncılık, İstanbul, 2000.
  • --------, Yümni, Sosyoloji Açısından Din, M.Ü.İ.F.V. Yayınları, İstanbul, 1988.
  • Sherkat, Darren E., Ellison, Chiristopher G., “Din Sosyolojisinde Son Gelişmeler ve Gündemdeki Tartışmalar”, Din Sosyolojisi: Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar, Editörler: Bünyamin Solmaz, İhsan Çapcıoğlu, Çizgi Kitabevi, Konya, 2009.
  • Sinanoğlu, A. Faruk, Uygarlığın Basamakları Bilim-Din ve Toplum, Evin Ofset, Malatya, 2013.
  • Sündal, Fatma, “Din ve Toplum”, Sosyolojiye Giriş, Anadolu Üniversitesi Yayını, Eskişehir, 2012.
  • Şahin, Hasan, “İnsan-Din İlişkisi”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 1, 1983.
  • Şankîtî, Muhammed İbn Muhammed İbn el-Muhtâr, Azvâu’l-Beyân fî Îzâhi’l-Kur’ân bi’l- Kur’ân, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1995.
  • Şentürk, Habil, Din Psikolojisi, Esra Yayınları, İstanbul, 1997.
  • Şeriatî, Ali, İslâm Sosyolojisi Üzerine, Çev. Kamil Can, İstanbul, 1980.
  • --------, Ali, Ümmet ve İmamet, Çev. Ahmet Sait, Fecr Yayınevi, Ankara, 1997.
  • Şimşek, M. Sait, Kur’an’ın Ana Konuları, Beyan Yayınları, İstanbul, 1999.
  • Tavukçuoğlu, Mustafa, Hüsamettin Erdem, Eğitim Fakülteleri İçin Din Kültürü ve Ahlâk Bilgi- si, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2005.
  • Taylan, Necip, İlim-Din İlişkileri Sahaları Sınırları, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1979.
  • Temel, Nihat, Kur’an Aydınlığında Müslümana Yol Haritası, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2008.
  • Tezcan, Mahmut, Sosyolojiye Giriş, Feryal Matbaası, Ankara, 1995.
  • Thompson, Ian, Odaktaki Sosyoloji: Din Sosyolojisine Giriş, Çev. Bekir Zakir Çoban, Birey Yayıncılık, İstanbul, 2004.
  • Tolan, Barlas, Toplum Bilimlerine Giriş, Adım Yayıncılık, Ankara, 1996.
  • Turner, Bryan S., Klasik Sosyoloji, Çev. İdil Çetin, İletişim Yayınları, İstanbul, 2014.
  • Türkdoğan, Orhan, Değişme Kültür ve Sosyal Çözülme, Birleşik Yayıncılık, İstanbul, 1996.
  • Türkkahraman, Mimar, Tutar, Hüseyin, “Sosyal Değişme Bütünleşme ve Çözülme Bağlamında Toplumda Farklı Kültür ve Anlayışların Yeri ve Önemi, Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, sayı: 1/1, 2009.
  • Ulusoy, İ. Turgut, Din Psikolojisi, Hisar Cilt ve Yayınevi, İstanbul, 1970.
  • Uysal, Veysel, Din Psikolojisi Açısından Dinî Tutum Davranış ve Şahsiyet Özellikleri, M.Ü.İ.F. V. Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Ülken, Hilmi Ziya, Sosyoloji Sözlüğü, M.E.B., İstanbul, 1969.
  • Vrijhof, P. Hendrik, “Din Sosyolojisi Nedir?”, Din Sosyolojisi, Çev. M. Emin Köktaş ve diğerleri, Editör: Yasin Aktay, M. Emin Köktaş, Vadi Yayınları, Ankara, 1998.
  • Wach, Joachim, Din Sosyolojisi, Çev. Ünver Günay, M.Ü.İ.F.V. Yayınları, İstanbul, 1995.
  • -------, Joachim, Dinler Tarihi: Bilimsel Bir Disiplin Olarak Kuruluşuna Teorik Bir Giriş, Çev. Fuat Aydın, Ataç Yayınları, İstanbul, 2004.
  • Wallace, Ruth A., Wolf, Alison, Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çev. Leyla Elburuz, M. Rami Ayas, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2012.
  • Watt, W. Montgomery, İslâm Nedir, Çev. Elif Rıza, Birleşik Yayıncılık, İstanbul, 1993.
  • Wells, Calvin, Sosyal Antropoloji Açısından İnsan ve Dünyası, Çev. Bozkurt Güvenç, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1994.
  • Yaka, Aydın, Sosyal Değişme, Gündoğan Yayınları, İstanbul, 2011.
  • Yâsin, Abdüsselâm, Sünnetullah: Allah’ın Evrensel Yasası, Çev. Adem Yerinde, İnkılâb Yayınla- rı, İstanbul, 2012.
  • Yaşar, Hüseyin, “İslâm Toplumunun Doğuşu ve Mekke-Medine’deki Durumu”, Ana Konularıyla Kur’an, Editör: Mehmet Çiçek, D.E.Ü.İ.F. İlahiyat Lisans Tamamlama Uzaktan Eğitim Yayınları, İzmir, 2012.
  • Yavuz, Kerim, Günümüzde Din Eğitimi, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Adana, 1998.
  • Yıldırım, Ergün, Değişen Din Anlayışının Sosyolojisi, Bilge Yayınları, İstanbul, 1999.
  • ----------, Ergün, Kişisel Gelişimin Sosyolojisi, Hayat Yayınları, İstanbul, 2002.
  • Yılmaz, Hayati, Toplumsal Dönüşümde Sünnet, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2004.
  • Yılmaz, Hüseyin, “Sosyal Bütünleşmemizin Temel Sorunları ve Bazı Çözüm Önerileri”, Cumhu- riyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: XIV/2, 2010.
  • Yörükân, Turhan, Sosyolojik ve Sosyal Psikolojik Görüş Açısıyla Öğrenme Etkileşme Sosyal- leşme, Kültür ve Kişilik, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, 2013.
  • Yörükân, Yusuf Ziya, Müslümanlık ve Kur’an-ı Kerim’den Âyetlerle İslâm Esasları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2002.
  • Zabun, Beyhan, “Değerlerin Sosyolojik Öğretimi: Ortaöğretim Sosyoloji Dersi Öğretim Progra- mında Yer Alan Değerlerin Analizi”, Akademik Bakış Dergisi, sayı: 38, 2013.
  • Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullah Muhammed İbn Ömer, el-Keşşâf an Hakâikı Ğavâmizı’t- Tenzîl, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1995.
  • Zeydan, Abdülkerim, İslâm Davetçilerine, Çev. Nezir Demircan, İkbal Yayınları, Ankara, 1977.
  • Zindani, Abdülmecid, İman, Çev. M. Ali Yekta Saraç, Risale Yayınları, İstanbul, 1988.
  • Zuhaylî, Vehbe, et-Tefsîru’l-Münîr, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1991.
MAKALE İSTATİSTİKLERİ

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        



                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
 
                                                                                                                                                                                                        
                      
                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
LINKS

                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    

                                                                                                                                                                                                        
     Last issue
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
         Previous issues
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    Article Statistics
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 

                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        




                                                                                                                                                                                                        


                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        



                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
Share