Author :
DOI : 10.17540/hy.v6i11.204
Year-Number: 2013-11
Language :
Konu :
Abstract
Semantik, Kur'an kavramlarını bütün gerçekliğiyle doğru bir şekilde anlamak için ihtiyaç duyulan disiplinlerden biri haline gelmiştir. Son yıllarda Türkiye'de tefsir alanında semantik yöntemin kullanılmasında belirgin bir artış dikkati çekmektedir. Bunun en önemli sebebi semantik yöntemin, Kur'an'ı anlamada sunmuş olduğu objektif kriterlerdir. Bu araştırmada Kur'an semantiğine dair teorik konular ve problemler ele alınmıştır.
Keywords
Abstract
Semantics is an analysis which is based on the key terms of a language. Recently, semantics method about topic of commenting on the Quran is used at Türkiye commonly. Because, semantics method is present objective criterions to understand of Quran. In this study, has been examined theoretic topics and problems about Qur'anic semantics.
Keywords
- Ağaçsapan-Kurtman, Asuman, Dil Üzerine, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2002.
- Aksan, Doğan, Her Yönüyle Dil, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1998.
- Aksan, Doğan, Anlambilim Anlambilim Konuları ve Türkçe’nin Anlambilimi, Engin Yayın Evi, Ankara, 2009.
- Aksan, Doğan, Dil Şu Büyülü Düzen, Bilgi Yayınları, Ankara, 2003.
- Akyüz, Vecdi, Kur’an’da Siyasî Kavramlar, KİTABEVİ, İstanbul, 1998.
- Albayrak, Hâlis, Kur’ân’ın Bütünlüğü Üzerine, Şule Yayınları, İstanbul, 2009.
- Albayrak, Hâlis, Tefsir Usûlü, Şûle Yayınları, İstanbul, 1998.
- Arıklı, N., Tunçdoğan, T., Vardar, B., Semantik Akımları, Yeni İnsan Yayını, Tan Matbaası, 1969.
- Arslan-Erol, Hülya, Eski Türkçe’den Eski Anadolu Türkçe’sine Anlam Değişmeleri, Türk Dil kurumu Yayınları, Ankara, 2008.
- Atay, Hüseyin, Kur’an’a Göre Araştırmalar (I-III), Atay Yayınevi, Ankara, 1997.
- Ateş, Süleyman, Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, 1991.
- Attas, S. Nakib, İslâm Sekülerizm ve Geleceğin Felsefesi, Çev. Mahmut Erol Kılıç, İnsan Yayınları, İstanbul, 1995.
- Aydın, İsmail, Kur’an’ın Filolojik Yorumu, Tibyan Yayıncılık, İzmir, 2012.
- Aydın, Mehmet, Dilbilim El Kitabı, 3F Yayınevi, İstanbul, 2007.
- Aydın, Muhammed, Genel Tefsir Kuralları, Nûn Yayıncılık, 2009.
- Başkan, Özcan, Lengüistik Metodu, Multilingual, İstanbul, 2003, s. 164.
- Aydüz, Davut, Tefsir Tarihi Çeşitleri ve Konulu Tefsir, Işık Akademi Yayınları, İstanbul, 2010.
- Bayraktar, Nesrin, Dil Bilimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2006.
- Bayrav, Süheylâ, Yapısal Dilbilimi, Multilingual, İstanbul, 1998.
- Bilgegil, M. Kaya, Türkçe Dilbilgisi, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1982.
- Bilgin, Muhittin, Anlamdan Anlatıma Türkçemiz, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2002.
- Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur’anı Kerim’in Türkçe Meali Âlisi ve Tefsiri, Bilmen Yayınevi, İstanbul, 1985.
- Birışık, Abdülhamit, “Kur’an”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Ankara, 2002.
- Bolay, Süleyman Hayri, Felsefî Doktrinler ve Terimler Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara, 1997.
- Bolelli, Nusrettin, Belâgat, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1993.
- Bucaille, Maurice, Müsbet İlim Yönünden Tevrat İnciller ve Kur’an, Çev. Mehmet Ali Sönmez, D. İ. B. Yayınları, Ankara, 1988.
- Bulaç, Ali, “Semantik Yöntem ve Cahiliye Şiiri Üzerine Notlar”, Toshihiko Izutsu’nun, Kur’an’da Dinî ve Ahlâkî Kavramlar, İsimli Eserine Sunum Yazısı, Pınar Yayınları, İstanbul, 1987.
- Cebeci, Lütfullah, Kur’an’a Göre Takva, Sehâ Neşriyat, İstanbul, 1985.
- Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Ekin Yayınları, Ankara, 1997.
- Cerrahoğlu, İsmail, Tefsîr Usûlü, T.D.V. Yayınları, Ankara, 1983.
- Condon, John C., Kelimelerin Büyülü Dünyası –Anlambilim ve İletişim-, Çev. Murat Çiftkaya, İnsan Yayınları, İstanbul, 1995.
- Cündioğlu, Dücane, Kur’an Çevirilerinin Dünyası, Kapı Yayınları, İstanbul, 2011.
- Çalışkan, İsmail, Kur’an’da Din Kavramı, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2002.
- Çelik, Ahmet, Kur’an-ı Kerim ile Yeni Mânâ Kazanan Istılahların Cahiliyye Dönemindeki Kullanılışları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 1991.
- Çelik, Ahmet, Kur’an Semantiği Üzerine, EKEV Yayınevi, Erzurum, 2002.
- Çelik, Ömer, Kur’an’dan Teknolojik Yansımalar, Işık Akademi Yayınları, İstanbul, 2009.
- Çiçek, Halil, 20. Asırda Kur’an İlimleri Çalışmaları, Timaş Yayınları, İstanbul, 1996.
- Daryal, Ali Murat, Dini Hayatın Psiko-Sosyal Temelleri, M.Ü.İ.F.V. Yayınları, İstanbul, 1994.
- Demir, Nurettin, Aslan, Sema, “Anlambilim”, Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım, Editörler: Nu- rettin Demir, Emine Yılmaz, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2009.
- Demir, Nurettin, Yılmaz, Emine, Türk Dili El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara, 2009.
- Demirci, Muhsin, Tefsir Terimleri Sözlüğü, M.Ü.İ.F.V. Yayınları, İstanbul, 2011.
- Demirci, Muhsin, Konulu Tefsire Giriş, Ensar Neşriyat, İstanbul, İstanbul, 2006.
- Dilâçar, Agop, Dil Diller ve Dilcilik, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1968.
- Dumlu, Ömer, İbn Teymiye ve Konulu Tefsir, Anadolu Yayınları, İzmir, 1999.
- Dumlu, Ömer, Kur’an’da Salâh Meselesi, D.İ.B. Yayınları, Ankara, 2009.
- Düzenli, Yaşar, Üslub ve Semantik Açıdan Kur’an ve Şefaat, Pınar Yayınları, İstanbul, 2008.
- Ebû Zeyd, Nasr Hamid, İlâhî Hitabın Tabiatı, Kitâbiyât, Ankara, 2001.
- Ekin, Yunus, “T. Izutsu’nun Kur’an Semantiği Çalışmaları Üzerine Bir Değerle ndirme”, İslâmî Araştırmalar Dergisi, sayı: 18/1, 2005.
- Ekin, Yunus, Kur’an’a Göre İnançsızlık (Küfür Kavramının Semantik Tahlili), Işık Yayınları, İstanbul, 2001.
- Eren, A. Cüneyt, Konulu Tefsir Metodu, Nil Yayınları, İstanbul, 2000.
- Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı Meal-Tefsir, Çev. Cahit Koytak, Ahmet Ertürk, İşaret Yayınla- rı, İstanbul 1997.
- el-Fârâbî, Ebû Nasr, İhsâü’l-Ulûm: İlimlerin Sayımı, Çev. Ahmet Ateş, M.E.B., İstanbul, 1989.
- Frolov, Ivan ve diğerleri, Felsefe Sözlüğü, Çev. Aziz Calışlar, Cem Yayınevi, İstanbul, 1997.
- el-Gazâlî, Ebû Hamid Muhammed, İhyâu Ulûmi’d-Dîn, Çev. Sıtkı Gülle, Huzur Yayınevi, İstan- bul, 2008.
- Gencan, Tahir Nejat, Dilbilgisi, Ayraç Yayınevi, Ankara, 2001.
- Gezgin, Ali Galip, “Kur’an’da “Huşû” Kelimesinin Semantik Analizi”, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Ankara, 2000.
- Gezgin, Ali Galip, Özgün Bir Kur’an Yorumu Örneği, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2009.
- Gezgin, Ali Galip, “Kur’an’ı Anlamak İçin Hermenötik mi? Semantik mi?”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 7, 2000.
- Guiraud, Pierre, Anlambilim, Çev. Berke Vardar, Kuzey Yayınları, Ankara, 1984.
- Günay, V. Doğan, Dil ve İletişim, Multilingual, İstanbul, 2004.
- Güçlü, A. Baki ve diğerleri, Felsefe Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 2002.
- Güz, Nükhet ve diğerleri, Etkili İletişim Terimleri, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2002.
- el-Halebî, Ahmed İbn Yusuf es-Semîn, Umdetü’l-Huffâz fî Tefsîri Eşrefi’l-Elfâz, Âlemü’l-Kütüb, Beyrut, 1993.
- Hançerlioğlu, Orhan, Felsefe Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1996.
- Hengirmen, Mehmet, Türkçe Temel Dilbilgisi, Engin Yayın Evi, Ankara, 2006.
- Işıcık, Yusuf, Kur’an’ı Anlamada Temel İlkeler, Esra Yayınları, Ankara, 1997.
- Izutsu, Toshihiko, İslam Düşüncesinde İman Kavramı, Çev. Selâhaddin Ayaz, Pınar Yayınları, İstanbul, 2000.
- İbn Kesîr, İmâduddîn Ebu’l-Fidâ İsmail, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1997.
- İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdulhak İbn Ğâlib el-Endelûsî, el-Muharreru’l-Vecîz fî Tefsîri’l- Kitâbi’l-Azîz, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1993.
- İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâluddîn Muhammed İbn Mükrem, Lîsânu’l-Arab, Dâru’l-Fikr, Bey- rut, 1997.
- el-İsfehânî, Hüseyn İbn Muhammed er-Râgıb, Müfredâtü Elfâzi’l-Kur’ân, Dâru’l-Kalem, Dı- meşk, 1992.
- Jansen, J. J. G., Kur’an’a Bilimsel-Filolojik-Pratik Yaklaşımlar, Çev. Halilrahmân Açar, Fecr Yayınları, Ankara, 1993.
- Kara, Ömer, Kur’an Lugatçiliği ve Tefsir’de Yakın Anlamlılık ve Nüans –Rağıb el-İsfehânî Örneği-, Ahenk Yayınları, Van, 2007.
- Karaağaç, Günay, Dil Tarih ve İnsan, Akçağ Yayınları, Ankara, 2005.
- Karagöz, Mustafa, Dilbilimsel Tefsir ve Kur’an’ı Anlamaya Katkısı, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2010.
- el-Kâsimî, Muhammed Cemâluddîn, Tefsîru’l-Kâsimî, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, 1994.
- Kaya, Nesrin, ve diğerleri, Üniversiteler İçin Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2006.
- Kazvînî, Celâleddîn Muhammed, Telhis (Meani-Beyan Bedî) Kur’an Edebiyatı, Çev. Muham- med Fahreddin Dinçkol, Ebrar Yayınları, İstanbul, 1990.
- Kılıç, Sadık, “Nesnellikle Öznellik Arasında Yorum”, İslâmî Araştırmalar, sayı: 9/1-4, 1996.
- Kıran, Zeynel, (Eziler) Kıran, Ayşe, Dilbilime Giriş, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2006.
- Kırca, Celal, İlimler ve Yorumlar Açısından Kur’an’a Yönelişler, Tuğra Neşriyat, 1993.
- Kırca, Celal, “Kur’an’ı Anlamada Dil Problemi”, Kur’an Mesajı, sayı: 9, 1988.
- Kırca, Celal, Kur’ân ve Bilim, Marifet Yayınları, İstanbul, 1996.
- Kocabaş, Şakir, İslâm’da Bilginin Temelleri, İz Yayıncılık, İstanbul, 1997.
- Kocaman, Ahmet, “Dilbilimsel Anlambilim”, Dilbilim ve Dilbilgisi Konuşmaları-I, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1980.
- Kolcu, Hasan ve diğerleri, Türk Dili Ders Notları, Kocaeli Üniversitesi Yayınları, İzmit, 2002.
- Komisyon, Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü: Sosyal Bilimler, Türkiye Bilimler Akademisi, Ankara, 2011.
- Komisyon, Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, 2001.
- Komisyon, Örnekleriyle Türkçe Sözlük, M.E.B., İstanbul, 2000.
- Komisyon, Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1998.
- Komisyon, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1977.
- Korkmaz, Zeynep, Gramer Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2007.
- el-Kurtûbî, Ebû Abdullah Muhammed İbn Ahmed, el-Câmiu li Ahkâmi’l-Kur’ân, Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1993.
- Lyons, John, Kuramsal Dilbilime Giriş, Çev. Ahmet Kocaman, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1983.
- Macit, Nadim, Kur’an’ın İnsan-Biçimci Dili, Beyan Yayınları, İstanbul, 1996.
- el-Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed İbn Muhammed İbn Mahmûd, Te’vilâtu Ehli’s-Sünne, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 2004.
- el-Merâğî, Ahmed Mustafâ, Tefsîru’l-Merâğî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1998.
- el-Mevdudî, Ebu’l-A’lâ, Kur’an’a Göre Dört Terim, Çev. Osman Cilacı, İsmail Kaya, Beyan Ya- yınları, İstanbul, 1991.
- Mukâtil b. Süleyman, Kur’an Terimleri Sözlüğü / el-Eşbâh ve’n-Nezâir fi’l-Qur’âni’l-Kerîm, Çev. M. Beşir Eryarsoy, İşaret Yayınları, İstanbul, 2004.
- Mutlu, Erol, İletişim Sözlüğü, Ark Yayınevi, Ankara, 1995.
- Mücahit, Abdulkerîm, “Semantiğin Arap ve Batı Dünyasındaki Serüveni”, Çev. Celalettin Div- lekçi, A.Ü.İF.D., sayı: 2, 2006.
- Müslim, Mustafa, Kur’an Çalışmalarında Yöntem Konulu Tefsire Metodik Bir Yaklaşım, Çev. Salih Özer, Fecr Yayınevi, Ankara, 1998.
- Odyakmaz, Nevzad, Odyakmaz-Acar, Necla, İletişim Sözlüğü, Babil Yayınları, İstanbul, 2008.
- Öncül, Remzi, Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü, M.E.B., İstanbul, 2000.
- Önler, Zafer “Tarihsel Süreçte Anlam Değişmeleri”, Kur’an ve Dil –Dilbilim ve HermenötikSempozyumu, 17-18 Mayıs 2001, Van.
- Özdemir, Metin, “Anlam Kaymasına Uğrayan Kur’anî Bir Kavram: Fâsık”, Cumhuriyet Üniver- sitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 2, 1998.
- Özdemir, Emin, Sözlü-Yazılı Anlatım Sanatı (Kompozisyon), Remzi Kitabevi, İstanbul, 2004.
- Özkan, Mustafa ve diğerleri, Yüksek Öğretinde Türk Dili, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2006.
- Özkırımlı, Atilla, Türk Edebiyatı Tarihi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2004.
- Özsoy, Ömer, Sünnetullâh Bir Kur’an İfadesinin Kavramlaşması, Fecr Yayınevi, Ankara, 1994.
- Öztürk, Mustafa, “Sadaka” Kavramının Kur’an’daki Anlam Çerçevesi –Semantik Bir Tahlil Denemesi-”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 12-13, 2001.
- Müftüoğlu, Ömer, Eski Ahid’de ve Kur’an’da “vsy” Kökünün Semantik Açıdan İncelenmesi, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2004.
- Püsküllüoğlu, Ali, Türkçe Sözlük, Doğan Kitap, İstanbul, 1999.
- Rifat, Ahmet, XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları, Yapı Kredi Yayınları, 2005.
- Rosenthal, M., Yudin, P., Felsefe Sözlüğü, Çev. Aziz Çalışlar, Sosyal Yayınlar, İstanbul, 1997.
- es-Sa’dî, Abdurrahman İbn Nâsır, Teysîru’l-Kerîmi’r-Rahmân fî Tefsîri Kelâmi’l-Mennân, Mü- essetü’r-Risâle, Beyrut, 1996.
- Salman, Ramazan, ve diğerleri, Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım, Kubbealtı Yayıncılık, Malat- ya, 2000.
- Soysaldı, H. Mehmet, “Kur’an’ı Doğru Anlamada Semantik Metodun Önemi”, Kur’an ve Dil – Dilbilim ve Hermenötik- Sempozyumu, 17-18 Mayıs 2001, Van.
- Soysaldı, H. Mehmet, Kur’an Semantiği Açısından İnançla İlgili Temel Kavramlar, Çağlayan Yayınları, İzmir, 1997.
- es-Suyutî, Celaleddin, el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Çev. Sâkıp Yıldız, Hüseyin Avni Çelik, Hikmet Neşriyat, İstanbul, 1987.
- eş-Şâtıbî, Ebû İshâk, el-Muvâfakât fî Usûli’ş-Şerîa’, Beyrut, 1991.
- Şimşek, M. Said, Günümüz Tefsir Problemleri, Esra Yayınları, İstanbul, 1997.
- Tan, Tuncay, Kur’an-ı Kerim’de İstihza Kavramının Semantik Analizi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ, 2007.
- Timuçin, Afşar, Felsefe Sözlüğü, Bulut Yayınları, İstanbul, 2004.
- Toklu, M. Osman, Dilbilime Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara, 2003.
- Tolan, M. Bilal, “Kur’an’da Selâm Kavramının Semantik Analizi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ, 2006.
- Toptaş, Mahmut, Kur’an-ı Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları, İstanbul, 1993.
- Türkmen, Mutlu, “Kur’an-ı Kerîm ve Kitâb-ı Mukaddes’te ‘brk’, ‘sbh’ ve ‘kds’ Köklerinin Se- mantik İncelemesi”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2007.
- Uğur, Nizamettin, Anlambilim, Doruk Yayımcılık, İstanbul, 2007.
- Üçok, Necip, Genel Dilbilim, Ankara Üniversitesi Dil Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayımları, An- kara, 1947.
- Ünal, A. Bülent, “Mezhepler Tarihi Araştırmalarında Semantik Yöntem”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 26, 2007.
- Ünalan, Şükrü, Dil ve Kültür, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2010.
- Ünver, Mustafa, “Sinokronik Semantik ve Tarih Bilinci Bağlamında Bir Kur’an Terminolojisi Oluşturmaya Doğru”, III. Kur’an Haftası Sempozyumu, 13-19 Ocak 1997.
- Vardar, Berke, Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İs- tanbul, 2007.
- Vardar, Berke, Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, Multilingual, İstanbul, 1998.
- Yalçın, Cevdet, Türk Dili ve Kompozisyon, ART Yayınları, Ankara, 2001.
- Yakıt, İsmail, “Semantik Analizler Işığında Kur’an’da “Reyb” ve “Yakîn” Kavramları”, Kur’an ve Dil –Dilbilim ve Hermenötik- Sempozyumu, 17-18 Mayıs 2001, Van.
- Yıldırım, Cemal, Çağdaş Felsefe Sözlüğü, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2000.
- Yakıt, İsmail, Kur’an’ı Anlamak, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2003.
- Yamaç, Muhammed, Arap Dilinde Vahiy-Dua ve Dünya-Âhiret Kelimelerinin Semantik Ana- lizi, Basılmamış Yüksek Lisana Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya, 2012.
- Yıldırım, Suat, Peygamberimizin Kur’anı Tefsiri, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 1983.
- Yılmaz, Hasan, “Semantik Analiz Yönteminin Kur’an’a Uygulanmasına Dair”, Tarihten Günümüze Kur’an İlimleri ve Tefsir Usulü, Kur’an ve Tefsir Akademisi Araştırmaları 1, İstanbul, 2009.
- ez-Zerkânî, Muhammed Abdu’l-Azîm, Menâhilu’l-İrfân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Dârul-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut, 1988.
- ez-Zerkeşî, Bedrüddîn, el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1994.
