Author :
Abstract
Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde; makroekonomik istikrarsız-lıklar ve buna bağlı olarak finansal piyasalardaki kırılganlıklar nedeniyle, ekonomilerinde krizler ortaya çıkmaktadır. Kriz dönemlerinde hangi para ve maliye politikasının eşanlı olarak kullanılacağı konusu bu noktada büyük öneme sahiptir. Bu çalışmada, Türkiye'de yaşanan krizlerden yola çıkarak, krizlere yol açan etkenlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Kriz göstergeleri ol-dukça fazla sayıda olduğundan, faktör analizi ile göstergeleri daraltmak ve krizlere kuşbakışı bakmak hedeflenmiştir. Uygulanan faktör analizi tekniği ile 13 değişken ele alınmış ve Türkiye'deki finansal krizlerin öncü göstergesi olarak üç faktör elde edilmiştir. Bu faktörler; "uluslararası rekabet ve içsel şoklar", "cari dengedeki şoklar"," büyüme hızındaki şoklar" olarak adlandı-rılmıştır.
Keywords
Abstract
Factor Analysıs Approach In Determınıng The Leadıng Indıcators Of Fınancıal Crısıs In Turkey Financial crisis occur in economies of developing countries like Turkey from reasons of macroeconomic instabilities and consequent weaknesses at financial markets. It is here very important which monetary and financial policy should be followed parallel in such times. In this study it was aimed to determine the factors that lead to these crises by taking the crisis in Turkey as an example. The crisis indicators were in a quite large number and therefore it was aimed to decrease the indicators by means of a factor analysis and view the crises from a broader perspective. In the course of the factor analysis 13 different indicators were reviewed and 3 factors were determined as the leading indicators for crises in Turkey. These factors were “international competitions and internal shocks”, “shocks at the current balance” and as “shocks at the growth rate”
Keywords
- AKGÜL, Aziz, (1997), Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri SPSS Uygu- lamaları, Yüksek Öğretim Kurulu Matbaası, Ankara
- ARAS, Güler; Müslümov, Alövsat, (2002), “Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomi- sinde KOBİ’lerin Yeri: Finansman, Ekonomik Sorunları ve Çözüm Önerileri”, 21. Yüzyılda KOBİ’ler Sempozyumu, 7, Gazi Magusa, KKTC.
- ALLEN, Franklin ve Douglas GALE, (1998), “Optimal Financial Crises”, The Journal of Finance, Vol:LIII, No:4
- ATAMAN, Göksel, (2002), İşletme Yönetimi , Türkmen Kitabevi , İstanbul.
- BERG, Andrew and Catherine Pattillo (1999), “Predicting Currency Crises: The Indicators Approach and an Alternative” , Journal of International Money and Finance 18(4), 561-586.
- BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2009), Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
- CATTEL, Raymond B. (1965), “ Factor Analysis: An. Introduction to Essentials”, Biometrics, 21 (1).
- CELASUN, Oya (1998), “The 1994 Currency Crisis in Turkey”, Policy Research Working Paper, 1913, April.
- CHARI, A. ve Henry, P. B. (2002), “Capital Account Liberalization: Allocative Efficiency or Animal Spirits? ”, NBER Working Paper, 8908.
- CAN AKTAN, Coşkun ve Hüseyin Şen (2002), "Ekonomik Kriz: Nedenler ve Çözüm Önerileri", Yeni Türkiye Dergisi, (http://www.canaktan.org/canaktan_personal/canaktan-arastirmalari/toplamkalite/aktan-sen-ekonomik-kriz.pdf)
- DORNBUSCH, R. (2001), "A Primer on Emerging Market Prices", NBER Conference on Preventing Currency Crises in Emerging Markets, January 11-13.
- EDWARDS, Sebastian (2001), “Does the Current Account Matter?”, National Bureau of Economic Research Working Papers, No:8275.
- ERDOĞAN, İlhan (1972), "Kültürün Yönetim Fonksiyonlarının Uygulanmasına Etkisi ve Faktör Analizi Yöntemi İle Bir Araştırma", İstanbul Üniversitesi Yayınları , Sermet Matbaası, İstanbul
- ESQUIVEL, L., LARRAIN, B. ( 1998), “Explaining Currency Crises”, Harvard Institute of Development Development Discussion Papers , No:666.
- GAVIN, Michael ve R. Hausman (1996), “The Roots of Banking Crises: The Macroeconomic Context” Banking Crises in Latin America, R.Hausman and L.R.Saures (ed.).
- IMF (International Monetary Fund) ( 2002), World Economic Outlook, Washington.
- IŞIK, Sayım, Koray Duman ve Adil Korkmaz (2004), “Türkiye Ekonomisinde Finansal Krizler: Bir Faktör Analizi Uygulaması”, D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi, Cilt:19, Sayı:1.
- JOOESTEN, Wink (2004), “The Asian Financial Crisis in Retrospect: What Happened? What Can We Conclude?”, CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis, No. 87, CBP Memorendum.
- KARABULUT, Gökhan (2002), Gelişmekte Olan Ülkelerde Finansal Krizlerin Nedenle- ri, Der Yayınları, Yayın no 328, İstanbul.
- KORKMAZ, Turhan, Emrah İsmail Çevik ve Elif Birkan (2010), Finansal Dışa Açıklığın Ekonomik Büyüme ve Finansal Krizler Üzerindeki Etkisi:Türkiye Örneği, Journal Of Yaşar University, 17(5),2821-2831
- KOYUNCU, M., ŞENSES, M. (2004), “Kısa Dönem Krizlerin Sosyoekonomik Etkileri: Türkiye, Endonezya ve Arjantin Deneyimleri”, Economic Research Center Working Papers , 4(13).
- KREGEL, J. (1998), “Yes, “It” Did Happen Again-A Minsky Crisis Happened in Asia”, Levy Institute: Conference Proceedings: 8thAnnual Hyman P. Minsky Conference of Financial Structure (The Fragility of The International Financial System: Options for Policy) Working Papers 234.
- ÖZATAY, Fatih (1996), “The Lessons from the 1994 Crisis in Turkey: Public Debt (Mis) Management and Condifence Crisis”, Yapı Kredi Economic Review, 7, 1, June.
- ÖZATAY ve SAK (2002), “The 2000-2001 Financial Crisis in Turkey”, Brookings Trade Forum 2002 için sunulan makale.
- ÖZDAMAR, Kazım (2004), Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi 2 , Kaan Kitabevi:2004.
- SACHS, J.D., TORNELL, A., VELASCO, A. (1996), “ Financial Crises In Emerging Markets: The Lessons from 1995 ”, Harvard Institute of Economic Research Working Papers, No:1759.
- SEYİDOĞLU, Halil (2003), “Uluslararası Mali Krizler, IMF Politikaları, Az gelişmiş Ülke- ler, Türkiye ve Dönüşüm Ekonomileri”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(2).
- SUCU, Yaşar (2000a), Kriz Yönetimi, Elit Yayıncılık , Ankara.
- SUCU, Yaşar (2000b), Yönetim Kavramlar, Kuramlar ve Süreçler, AİBÜ İİBF Basımevi.
- STIGLITZ, E.J. (2002), Küreselleşme Büyük Hayal Kırıklığı , Çev.: A. Taşçıoğlu, D. Vural, Plan B Yayınları, İstanbul.
- TATLIDİL, Hüseyin (1992), Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik, Akademi Matbaası:
- TAVŞANCIL, Ezel (2006), Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- TULAY, Burçak ve Pelin Ataman ERDÖNMEZ (1999), “Küresel Krizlere Yeni Yaklaşım- lar”, Türkiye Bankacılar Birliği Bankacılar Dergisi, Sayı:31.
- TUCKER, Ledyard ve Robert MACCALLUM (2003), “Exploratory Factor Analysis”, http://quantrm2.psy.ohio-state.edu/maccallum/ book/ch1.pdf.
- URAL, Mert (2003), “Finansal Krizler ve Türkiye”, D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi, Cilt:18, Sayı:1.
- UTKULU, Utku ve KAHYAOĞLU, H. (2005), “Ticari ve Finansal Açıklık Türkiye’de Bü- yümeyi Ne Yönde Etkiledi? ”, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, 2005/13.
- UYGUR, Ercan (2001), “Krizden Krize Türkiye: 2000 Kasım ve 2001 Şubat Krizleri”, Tür- kiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, Nisan: 1-36.
- WANG, J. (2007), Financial Liberalization and Regulation in East Asia: Lessons from Financial Crises and the Chinese Experience of Controlled Liberalization. Journal of World Trade, 41 (1)
